Koncert symfoniczny

Koncert w ramach  obchodów Roku Immanuela Kanta na Warmii i Mazurach.

Wprowadzenie do koncertu godz. 18.00, sala kameralna Filharmonii – Witold Paprocki

Mirosław Jacek Błaszczyk – dyrygent
Agnieszka Zwolska – obój
Paweł Waśkowski – klarnet
Siergiej Janowicz – waltornia
Małgorzata Wygoda – fagot
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

Program:
Ludwig van Beethoven – Uwertura Egmont
Wolfgang Amadeus Mozart – Sinfonia concertante Es-dur na obój, klarnet, waltornię i fagot KV 297B
Feliks Mendelssohn-Bartholdy – III Symfonia a-moll op. 56 Szkocka

Koncert zacznie się bardzo „przepisowo” – od uwertury. W tym wypadku będzie to Uwertura Egmont Ludwiga van Beethovena, która pierwotnie powstała jako pierwsze ogniwo muzyki napisanej do dramatu Johanna Wolfganga Goethego pod tym samym tytułem. Kompozytor cenił bardzo twórczość współczesnego mu poety, dlatego z radością pracował nad muzyką do jego sztuki teatralnej. Głównym bohaterem dramatu jest hrabia Egmont, który staje przed często eksplorowanym w literaturze romantycznej konfliktem: obowiązek wobec władzy czy umiłowanie ludu? Służenie obranym przez siebie ideałom czy podążanie za własnym szczęściem?
Uwertura skomponowana przez Beethovena za pomocą języka muzycznego doskonale oddaje uczucie rozdarcia, które mógł przeżywać główny bohater. Zobrazowane jest ono dysonującymi współbrzmieniami i potoczystą, dynamiczną narracją. Uwagę słuchaczy z pewnością przyciągnie także triumfalny finał. 

Dużo lżejszym w wyrazie utworem jest Sinfonia concertante Es-dur KV 297b Wolfganga Amadeusza Mozarta – a tak przynajmniej zwykło się uważać. Z listów Mozarta do jego ojca wynika bowiem jasno, że Wolfgang Amadeusz w istocie skomponował Sinfonię concertante na obój, klarnet, waltornię i fagot. Miała ona zostać wykonana w Paryżu, i była pisana z myślą o konkretnych wykonawcach, którym, nota bene, kompozycja Salzburczyka bardzo się podobała. Jednak w ostatniej chwili przed koncertem, podczas którego miała odbyć się premiera tej kompozycji, dzieło zostało podmienione na inne, przeznaczone na te same instrumenty, i ostatecznie Sinfonia Mozarta nie zabrzmiała za życia twórcy, a co więcej, zaginęła jej partytura.
Niemalże 100 lat później, niemiecki znawca i miłośnik muzyki Mozarta, a do tego autor  pierwszej biografii tego kompozytora opartej na źródłach historycznych – Otto Jahn, przebrnąwszy przez morze listów, notatek, manuskryptów i innych dokumentów dotyczących autora Symfonii Jowiszowej, odnalazł anonimowy manuskrypt o wskazanym składzie wykonawczym, i po analizie utworu stwierdził, że to właśnie zaginiona Sinfonia. Co prawda, działający w XX wieku badacze twórczości drugiego z klasyków wiedeńskich mieli poważne co do tego wątpliwości. Powstała nawet książka pod tytułem „Kto napisał koncert na cztery instrumenty dęte drewniane Mozarta?”*. Nie mniej jednak, Sinfonia concertante na obój, klarnet, waltornię i fagot cieszy się powodzeniem wśród słuchaczy, jak i wykonawców, i pomimo cech utworu, które mogłyby wskazywać na to, że jednak nie wyszedł on spod pióra tego kompozytora, cieszy uszy łagodną, pogodną melodyką, wyważoną instrumentacją, subtelnym pięknem charakterystycznym dla dzieł komponowanych w epoce klasycyzmu.

Koncert zamknie potężne dzieło kompozytora XIX wieku  – III Symfonia a-moll op. 56 Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego – opatrzona przez samego kompozytora przydomkiem „Szkocka”, inspiracja do powstania dzieła bowiem wizytą w tym kraju. W listach do rodziny kompozytor pisał:

 „Podczas głębokiego zmierzchu poszliśmy do pałacu, gdzie królowa  Maria żyła i kochała… Kaplica straciła dach. Porosły ją trawa i bluszcz. Ołtarz, gdzie koronowano Marię na królową Szkocji także jest porośnięty. Wszystko jest zrujnowane, zbutwiałe, tylko czyste niebo wlewa się do środka. Myślę, że znalazłem tam początek mojej Symfonii «Szkockiej»”. 

Do tego listu dołączył nawet skrawek papieru, na którym zanotował melodyczny temat przewodni Symfonii. Pomimo tak wyraźnego startu, utwór okazał się dla kompozytora przedsięwzięciem, którego ukończenie zajęło mu 13 lat. Nic więc dziwnego, że Mendelssohn zdawał się „zapomnieć” o szkockich początkach utworu, o czym świadczy fakt, że nigdy później ich nie wspominał. Początkowa inspiracja wyszła na jaw dopiero po śmierci kompozytora. Niektórzy jednak potrafią odnaleźć w dziele metaforę krajobrazu Szkocji…
Niezależnie od tego, czy w istocie Symfonia jest muzycznym obrazem tego kraju, stanowi ona przede wszystkim wybitne dzieło symfoniczne, którego wykonanie i wysłuchanie na żywo jest wręcz przywilejem: czteroczęściowa struktura wypełniona jest wspaniałą, romantyczną treścią; uwagę słuchacza przykuwa niezwykle operowanie barwami wydobywanymi z orkiestry oraz dynamiczna, zróżnicowana narracja muzyczna.  

*Robert Levin, Who Wrote the Mozart Four-Wind Concertante?, Nowy Jork, 1988.

Mirosław Jacek Błaszczyk – dyrygent

Ukończył z odznaczeniem studia w Akademii Muzycznej w Katowicach, gdzie kształcił się w klasie dyrygentury Karola Stryi. W 1993 roku dzięki stypendium American Society for Polish Music pogłębiał umiejętności dyrygenckie w Los Angeles.
W okresie 1984-1986 dyrygował zespołem złożonym z muzyków katowickiej Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji podczas festiwali: „Warszawska Jesień” i „Śląskie Dni Muzyki Współczesnej”. W 1986 roku został dyrektorem artystycznym Państwowej Orkiestry Symfonicznej w Zabrzu, a w 1990 roku dyrektorem naczelnym i artystycznym Państwowej Filharmonii w Białymstoku, z którą odbył tournée po Stanach Zjednoczonych (m.in. nowojorska Carnegie Hall, 1995). Przez dwa sezony był dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Poznańskiej (1996–1997). W latach 1998–2013 dyrektor artystyczny, od roku 2013 dyrektor Filharmonii Śląskiej im. Henryka Mikołaja Góreckiego w Katowicach.
Od 1999 roku wielokrotnie dyrektor artystyczny i juror Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach. Od 2017 roku szef artystyczny Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus. W latach 1999–2002 był głównym dyrygentem Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego w Porto (Portugalia), a w 2003 roku jurorem i dyrygentem w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym w Maroku. Dwa lata później powołany został na stanowisko dyrektora artystycznego II Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego w Toruniu, w III i IV konkursie toruńskim (2013, 2016) także był jurorem. W 2011 roku objął stanowisko przewodniczącego jury VIII Międzynarodowego Konkursu Wiolonczelowego im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie. Był przewodniczącym jury VI i VII Ogólnopolskiego Konkursu Młodych Dyrygentów w Białymstoku (2016 i 2022).
Koncertuje na wszystkich estradach w kraju (z Filharmonią Narodową na czele) i za granicą (m.in. Albania, Austria, Białoruś, Chiny, Czechy, Francja, Hiszpania, Irlandia, Japonia, Kanada, Korea Południowa, Litwa, Łotwa, Maroko, Meksyk, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Stany Zjednoczone, Szwecja, Tunezja i Ukraina).
Z zespołami Filharmonii Śląskiej nagrał kilkadziesiąt płyt. Górecki. Mikołaj / Henryk Mikołaj (DUX 0924) nominowana była do nagrody „Fryderyk 2013”. Ma na swoim koncie wiele prawykonań. Filharmonicy śląscy pod jego batutą byli pierwszymi w Polsce wykonawcami IV Symfonii „Tansman. Epizody” Henryka Mikołaja Góreckiego, zamykając cykl światowych prawykonań tego utworu (2014/2015 Londyn – Los Angeles – Amsterdam – Łódź / Katowice). Jako drugie na świecie w 2016 roku wykonanie to wydano na CD. W 2017 roku ukazała się płyta z II Symfonią „Kopernikowską” H. M. Góreckiego pod jego batutą. Płyta Paweł Łukaszewski. III i VI Symfonia, nagrana z udziałem Anny Mikołajczyk-Niewiedział oraz Orkiestry i Chóru Opery i Filharmonii Podlaskiej pod dyrekcją Mirosława Jacka Błaszczyka, otrzymała nagrodę „Fryderyk 2022” w kategorii „Muzyka Symfoniczna”. Za promowanie muzyki polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem współczesnej, oraz za osiągnięcia filharmoników śląskich pod jego batutą, Mirosław Jacek Błaszczyk otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Katowice w dziedzinie kultury. Podobną uhonorowany został także przez prezydenta Rybnika.
Jest kierownikiem Katedry Dyrygentury Symfoniczno-Operowej w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. 7 sierpnia 2012 roku prezydent RP Bronisław Komorowski nadał artyście tytuł profesora sztuk muzycznych.
Od 2017 roku pełni funkcję kierownika artystycznego i pierwszego dyrygenta Opery i Filharmonii Podlaskiej. Mirosław Jacek Błaszczyk został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis” oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Agnieszka Zwolska – obój

Absolwentka białostockiej fili Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie. Jest pierwszą oboistką Orkiestry Symfonicznej Warmińsko – Mazurskiej Filharmonii, z którą koncertuje także jako solistka. Dokonała prawykonania światowego Koncertu na flet, obój i orkiestrę smyczkową Janusza B. Lewandowskiego. W swoim dorobku ma szereg koncertów, zarówno symfonicznych jak i kameralnych, we współpracy z takimi postaciami świata artystycznego jak m.in.Agnieszka Duczmal, Jacek Kaspszyk, Ruben Silva, Jerzy Maksymiuk, Krzysztof Penderecki. Świetnie czuje się również w muzyce „mniej poważnej”. W 2002 r. brała udział w europejskim tournée rockowego zespołu „Yes” oraz współpracowała z Krzesimirem Dębskim, Markiem Bałatą, Woytkiem Mrozkiem, Krystyną Prońko, Grażyną Brodzińską. Jest również cenionym pedagogiem.

Paweł Waśkowski – klarnet

Urodził się w 1977 roku w Koszalinie. Ukończył Akademię Muzyczną im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, gdzie studiował pod kierunkiem prof. A. Pietrasa oraz prof. dr hab. Bogdana Ocieszaka.
Podczas studiów swoje zainteresowania skierował szczególnie w stronę muzyki kameralnej. Wraz z kwintetem klarnetowym dwukrotnie występował na Festiwalu Klarnetowym w Piotrkowie Trybunalskim zdobywając II (1997 r.) i I nagrodę (1999 r.). Swoje umiejętności doskonalił uczestnicząc w warsztatach klarnetowych prowadzonych przez wybitnych pedagogów: prof. A. Janickiego oraz J.-M. Fessarda. W 2000 roku został laureatem XI Akademickiego Konkursu Klarnetowego im. Karola Kurpińskiego we Włoszakowicach,zaś w 2001 r. zdobył nagrodę dla najlepszego muzyka towarzyszącego podczas  II Ogólnopolskiego Konkursu  Muzyki Kameralnej w Częstochowie.
Od 1999 roku lat jest I klarnecistą Orkiestry Symfonicznej Opery i Filharmonii Podlaskiej. Wielokrotnie również jako solista i kameralista występował przed białostocką publicznością. Wraz z muzykami grupy dętej współtworzy kwintet dęty „La Vanagloria”, koncertował również z zespołem „Ars Juvenum”. Bardzo chętnie angażuje się w różne projekty muzyczne, płynnie porusza się we wszystkich rodzajach muzyki. Wielokrotnie występował wraz z Big Bandem OiFP pod kierownictwem A. Makala, brał też udział w koncertach Small Bandu pod kierunkiem T.Witka.
W 2019 r. został odznaczony brązowym medalem za długoletnią służbę przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Siergiej Janowicz – waltornia

Urodził się w Mińsku na Białorusi. W 2007 roku ukończył Akademię Muzyczną w Mińsku. Od 2008 roku pracuje jako waltornista – solista w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku. Jest także członkiem zespołu kameralnego „Ars Iuvenum”. Współpracuje z takimi zespołami jak Filharmonia Świętokrzyska w Kielcach, Filharmonia Gorzowska, Filharmonia Dolnośląska w Jeleniej Górze, Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie.

Małgorzata Wygoda – fagot

Ukończyła studia magisterskie w Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie w klasie fagotu dra Damiana Lipienia. Swoje umiejętności doskonaliła podczas współpracy z takimi pedagogami jak David Tomas – Realp (Hochschule für Musik w Karlsruhe) oraz Frank Forst (professor at the Franz Liszt University in Weimer). Małgorzata jest laureatką wielu międzynarodowych konkursów, zarówno w kategorii solowej jak i kameralnej. Prowadzi aktywną działalność koncertową w kraju i za granicą. Wraz z zespołem Cracow Golden Quintet- kwintet dęty,  w 2019 zdobyła II nagrodę podczas I Międzynarodowego Konkursu Muzyki Polskiej im. Stanisława Moniuszki w Rzeszowie. W listopadzie 2020 roku ukazała się debiutancka płyta zespołu „Polish Wind Quintets”, która otrzymała nominację Polskiej Akademii Fonograficznej do nagrody Fryderyk 2021. Wraz z zespołem Cracow Golden Quintet odbyła tournēe po Stanach Zjednoczonych Ameryki w 2022 roku. W tym samym roku ukazała się kolejna płyta „Sideways” we współpracy z polskim pianistą Aleksandrem Dębiczem.

Artystka jest laureatką stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz stypendium programu Młoda Polska. W latach 2018-2022 była fagocistką Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa w Warszawie. Obecnie pracuje na stanowisku I fagocistki Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej im. Feliksa Nowowiejskiego w Olsztynie.