Filharmonia > Nasz Patron – Feliks Nowowiejski

Nasz Patron – Feliks Nowowiejski

Kompozytor, organista, dyrygent, pedagog i organizator życia muzycznego. Urodzony 7 lutego 1877 w Wartemborku (obecnie Barczewo na Warmii), zmarł 18 stycznia 1946 w Poznaniu.

W latach 1887-93 uczęszczał do Szkoły Muzycznej w Świętej Lipce, w której uczył się harmonii oraz gry na fortepianie, skrzypcach, wiolonczeli, waltorni i organach. W 1893 przeniósł się wraz z rodziną do Olsztyna – tu grał w orkiestrze pułku grenadierów. W 1898 otrzymał I nagrodę stowarzyszenia The British Musician na konkursie kompozytorskim w Londynie za utwór Pod sztandarem pokoju. W tym samym roku udał się do Konserwatorium Sterna w Berlinie na półroczne studia (teoria, kontrapunkt, kompozycja, gra na organach i wiolonczeli). Po powrocie do Olsztyna, od 1898 do 1900 był organistą w kościele św. Jakuba. W 1900 odbył trzymiesięczny kurs w Ratyzbonie, gdzie w szkole muzycznej pobierał naukę z zakresu chorału gregoriańskiego i polifonii. W tym samym roku został przyjęty do Meisterschule Königliche Akademie der Künste w Berlinie, w której do 1902 studiował kompozycję pod kierunkiem Maxa Brucha. Równolegle odbywał studia z zakresu muzykologii i estetyki w Friedrich Wilhelm Universität. W 1902 otrzymał Nagrodę im. Giacomo Meyerbeera – Prix de Rome za oratorium Powrót syna marnotrawnego i Uwerturę romantyczną. Uzyskane fundusze przeznaczył na dwuletnią podróż artystyczną przez Niemcy, Czechy, Austrię, Włochy, Afrykę, Francję, Belgię, w czasie której spotkał się z Antoninem Dvořákiem, Gustavem Mahlerem, Camillem Saint-Saënsem, Pietro Mascagnim, Ruggero Leoncavallo. Jeszcze w 1903 otrzymał Nagrodę im. Ludwiga van Beethovena w Bonn (ufundowaną przez Ignacego Jana Paderewskiego) za uwerturę Swaty polskie, zaś w 1904 po raz drugi Nagrodę im. Meyerbeera – za Symfonię a-moll (później wycofaną) oraz za Symfonię h-moll nr 1. Również w 1904 wrócił do Maxa Brucha, u którego kontynuował studia do 1906.

Po zakończeniu nauki prowadził ożywioną działalność kompozytorską i wirtuozowską. W 1907 otrzymał I nagrodę na konkursie kompozytorskim we Lwowie za utwór Żałobny pochód Kościuszki na Wawel. W 1909 powrócił do kraju i osiadł w Krakowie. Pełnił tu funkcję dyrektora artystycznego Towarzystwa Muzycznego, występował jako dyrygent na koncertach symfonicznych oraz jako organista. W 1910 na konkursie kompozytorskim we Lwowie, zorganizowanym z okazji 100. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina, przyznano mu nagrodę za pieśń solową Zagasły już. W 1911 zawarł związek małżeński z Elżbietą Mironow-Mirocką, z którego urodziło się pięcioro dzieci. W 1914 otrzymał I nagrodę na konkursie lwowskiego „Echa” za utwór chóralny Danae.

Po wybuchu I wojny światowej, przez cały okres jej trwania, Feliks Nowowiejski chronił się przed frontem w orkiestrze berlińskiej. Po wojnie osiadł w Poznaniu i czynnie włączył się w nurt odradzającego się życia kulturalnego miasta – organizował koncerty symfoniczne i chóralne, występował z recitalami organowymi (wykonywał muzykę baroku, utwory współczesnych kompozytorów francuskich oraz własne improwizacje). Od 1920 wykładał w Państwowym Konserwatorium w Poznaniu, gdzie prowadził klasę organów i dyrygował orkiestrą. W 1927 zrezygnował z pracy pedagogicznej i całkowicie poświęcił się kompozycji oraz działalności koncertowej. W 1931 został honorowym członkiem The Organ Music Society w Londynie. W 1935 grono muzyków warszawskich przyznało mu Państwową Nagrodę Muzyczną. W latach 1935-39 prowadził w Poznaniu Miejską Orkiestrę Symfoniczną, propagując muzykę współczesną (Maurice’a Ravela, Alberta Roussela, Florenta Schmitta, Igora Strawińskiego, Tadeusza Zygfryda Kasserna, Tadeusza Szeligowskiego). We wrześniu 1939 w obawie przed aresztowaniem, ukrył się w szpitalu sióstr Elżbietanek, następnie wyjechał do Krakowa, a do Poznania powrócił w sierpniu 1945. Tu zmarł i został pochowany na Skałce Poznańskiej, w Krypcie Zasłużonych Kościoła św. Wojciecha.

Ważniejsze kompozycje:
(Występujące w niniejszym spisie powtarzające się numery opusowe wynikają z praktyki samego kompozytora, który różnym utworom nadawał te same oznaczenia opusów. Zdarzało się również, że ten sam utwór przy nowej redakcji otrzymywał inną liczbę opusową. Sytuację skomplikowały dwie zawieruchy wojenne, w których przepadło wiele rękopisów Feliksa Nowowiejskiego.)

Mazurek op. 1 nr 6 na harfę solo
Krakowiak op. 1 nr 7 na harfę solo
Łatwe tańce dla dzieci op. 2 nr 3 na fortepian
Uwertura romantyczna op. 3
Powrót syna marnotrawnego op. 3, oratorium na alt, tenor, bas, chór mieszany, orkiestrę symfoniczną i organy
Ballada o Gdańsku op. 4 nr 6 na chór mieszany z fortepianem lub orkiestrą
Śpiewnik gwiazdkowy op. 5, 15 kolęd na chór mieszany
Swaty polskie op. 6, uwertura
Konrad Wallenrod op. 6, uwertura
Z malborskiej wieży op. 6 nr 6 na chór mieszany a cappella
Fantazja polska I op. 9 nr 1 na organy
Wstęp do hymnu Veni Creator Spiritus op. 9 nr 8 na organy
Wstęp do sekwencji Victimae Paschali Laudes op. 9 nr 9 na organy
Symfonia h-moll nr 1 op. 12
Quo Vadis op. 13, oratorium na sopran, baryton, bas, chór mieszany, orkiestrę symfoniczną i organy
Znalezienie św. Krzyża op. 14, oratorium na alt, baryton, chór mieszany, orkiestrę symfoniczną i organy
Przyjdź śnie op. 15 na chór męski a cappella
Fala op. 15 nr 1 na chór męski a cappella
O, nie mów o mnie op. 15 nr 1 na chór męski a cappella
Tam w moim kraju op. 15 nr 5 na chór męski a cappella
W Artusowym dworze op. 15 nr 11 na chór męski a cappella
Przekleństwo op. 16 na głos z fortepianem
Moja pieszczotka op. 16 na głos z fortepianem
Kołysanka polska op. 16 na głos z fortepianem
Zagasły już op. 16 nr 1 na głos z fortepianem
Którędy Jasiu op. 16 nr 2 na sopran lub tenor i orkiestrę
Kujawiak, Pamiętasz, Janku op. 16 nr 2 na sopran lub tenor i orkiestrę
Czarne oczki op. 16 nr 2 na sopran lub tenor i orkiestrę
Cztery pieśni polskie op. 16 nr 2 na głos z fortepianem
Dzień zaduszny (Melancholia) op. 16 nr 3 na głos z fortepianem
Pieśń swatki z „Balladyny” op. 16 nr 4 na głos z fortepianem
Rozumiem fal mowę op. 16 nr 5 na głos z fortepianem
Gdy szedłem wśród doliny op. 16 nr 6 na głos z fortepianem
Jabłoneczka op. 16 nr 8 na sopran i orkiestrę
Osypała jabłoneczka op. 16 nr 8 na głos z fortepianem
Eros i pszczoła (Anakreontyki) op. 16 nr 9 na głos z fortepianem
Beatrice op. 17 nr 1, poemat symfoniczny wg Boskiej komedii Dantego
Nina i Pergolesi op. 17 nr 2, fantazja symfoniczna na temat pieśni Tre Giorni G. B. Pergolesiego
Pożegnanie Ellenai op. 17 nr 3, poemat symfoniczny wg Juliusza Słowackiego na klarnet solo i zwiększony kwintet smyczkowy
Na Kujawach rżną skrzypice (Kujawiak) op. 18 na chór mieszany z fortepianem lub orkiestrą
Dzwony nieszporne op. 18 nr 2, ballada na chór mieszany z fortepianem lub organami
Piotr Skarga op. 18 nr 3 na chór męski z orkiestrą i organami
Motet Ave mundi spes Maria op. 18 nr 5 na chór męski a cappella
Motet Ave Maria op. 18 nr 6 na chór mieszany a cappella
Dwa madrygały op. 19 na chór mieszany a cappella
Improwizacja op. 19 nr 1 na puzon i fortepian
Ballada op. 20 nr 1 na fortepian
Cztery ballady op. 20 nr 2 na fortepian
Treny op. 20 nr 3 na fortepian
Treny op. 20 nr 3 na wiolonczelę, harfę i organy
Pięć mazurków op. 20 nr 5 na fortepian
Kartka z albumu op. 20 nr 7 na fortepian
Dziesięć kolęd op. 21 na głos z fortepianem
Warmijskie pieśni ludowe op. 21 nr 2, 5 pieśni na chór mieszany
Dwadzieścia kolęd op. 21 nr 4 na głos z fortepianem
Pięć pieśni z Podbeskidzia śląskiego op. 21 nr 7 na głos z fortepianem
W polu ogródeczek op. 21 nr 8 na sopran lub tenor i orkiestrę
Dwadzieścia pięć polskich pieśni z Warmii op. 21 nr 8 na głos z fortepianem
Sobótka w Czarnym Lesie op. 23 nr 3 na chór mieszany a cappella
Do ojczyzny op. 24 nr 1 na chór mieszany a cappella
Słowiczku mój op. 24 nr 2 na chór mieszany a cappella
Na gody op. 24 nr 3 na chór mieszany a cappella
Na gody op. 24 nr 3 na chór żeński a cappella
Zagrzmiał mazur op. 24 nr 3 na chór mieszany a cappella
Legenda op. 25 [wersja I] na skrzypce i orkiestrę symfoniczną
Legenda op. 25 [wersja II] na skrzypce i fortepian
Wizja op. 25 na skrzypce i fortepian
Taniec świętojański op. 25 na skrzypce i małą orkiestrę
Żałobny pochód Kościuszki na Wawel op. 25 nr 2 na chór męski a cappella
Polska msza Bogu Rodzica op. 25 nr 5 na sopran, chór i orkiestrę
Oberek, Tu dolina op. 26 nr 4 na sopran lub tenor i orkiestrę
Biały dom op. 26 nr 7 na głos z fortepianem
Wieczność dwugłosem śpiewa op. 26 nr 8 na głos z fortepianem
Liście jesieni op. 26 nr 11 na głos z fortepianem
Śpiewam wiośnie op. 27 nr 3 na głos z fortepianem
Kazała mi mama op. 27 nr 4 na sopran lub tenor i orkiestrę
Hej żeglarzu op. 28 na sopran lub tenor i orkiestrę
Legenda Bałtyku op. 28, uwertura
Legenda Bałtyku op. 28, opera
Fantazja op. 28 na wiolonczelę i fortepian
Święty ogień op. 29 na chór męski a cappella
Danae op. 29 nr 3 na chór męski a cappella
Psalm 43 op. 29 nr 3 na chór żeński a cappella
Tren VI op. 29 nr 4 na chór męski a cappella
Epitafium (Cieniom Jana Galla) op. 29 nr 5 na chór męski a cappella
Jeremiasz op. 29 nr 7 na chór męski a cappella
Bitwa pod Racławicami op. 29 nr 8 na chór męski a cappella
Rapsod op. 29 nr 9 na chór męski a cappella
Baśń op. 29 nr 10 na chór żeński a cappella
Maraton op. 29 nr 12 na chór męski a cappella
Malowanki ludowe op. 30, opera-balet
Fantazja polska II. Boże Narodzenie w Kościele Mariackim op. 31 nr 3 na organy
Fantazja polska III. Boże Narodzenie w Polsce op. 31 nr 4 na organy
Grajek – Wariacje na temat ludowy op. 32 na sopran koloraturowy i orkiestrę symfoniczną
Na ściernisku op. 33 nr 1 na chór mieszany a cappella
Lot Idzikowskiego op. 33 nr 3 na chór mieszany a cappella
Hołd Gdańska op. 33 nr 4 na chór męski a cappella
Psalm 136 (Jeruzalem-Ojczyzna) op. 36 na chór mieszany, orkiestrę symfoniczną, dętą lub organy
Król wichrów (Tatry) op. 37, opera-balet
Śpiewnik Zjednoczona Polska op. 38, pieśni na chór mieszany
Śpiewnik górnośląski op. 39, pieśni na chór mieszany
Nowy śpiewnik polski op. 40, pieśni na chór mieszany
Sobótka w Czarnym Lesie op. 40 na głos z fortepianem
Śpiewnik Orła Białego op. 41, 30 pieśni na chór mieszany
Śpiewnik morski op. 42, 34 pieśni na chór mieszany
Symfonia organowa nr 1 a-moll op. 45
Symfonia organowa nr 2 g-moll op. 45
Symfonia organowa nr 3 a-moll op. 45
Symfonia organowa nr 4 d-moll op. 45
Symfonia organowa nr 5 e-moll op. 45
Symfonia organowa nr 6 a-moll op. 45
Symfonia organowa nr 7 A-dur op. 45
Symfonia organowa nr 8 C-dur op. 45
Symfonia organowa nr 9 F-dur op. 45
Obieżysasy op. 46, opera, sł. Arno Herolaska
Ondraszek op. 47, opera, sł. Gustaw Morcinek
Kaszuby op. 47, opera, sł. ludowe
Doliny op. 47 na sopran lub tenor i orkiestrę
Pastereczka op. 47 nr 4 na sopran lub tenor i orkiestrę
Odejdź, Jasiu op. 47 nr 6 na sopran lub tenor i orkiestrę
Testament Bolesława Chrobrego op. 48 na tenor solo, chór mieszany z fortepianem
Kantata o młodości i pracy (Śląska) op. 48 nr 3 na baryton solo, chór męski z fortepianem lub orkiestrą
Missa Mariae Claromontanae op. 49 nr 1 na chór mieszany a cappella
Missa de Lisieux op. 49 nr 2 na chór męski i organy
Missa pro pace op. 49 nr 3 na chór męski i organy
Missa Stella Maris op. 49 nr 4 na chór i organy
Suita wielkopolska op. 50 na sopran solo, chór męski i orkiestrę
Sześć pieśni op. 50 na głos z fortepianem
Barkarola op. 50 nr 3 na chór żeński z fortepianem
Fiołek to słowik op. 51 na głos z fortepianem
Fletnia tajemna op. 51 na głos z fortepianem
Róże dla Safo op. 51 nr 1 [wersja I] na sopran i orkiestrę symfoniczną
Róże dla Safo op. 51 nr 1 [wersja II] na sopran i fortepian
Erotyk op. 51 nr 2 na głos z fortepianem
Zakochani op. 51 nr 3 na głos z fortepianem
Wiosna (Pamiętasz, jak to było) op. 51 nr 4 na głos z fortepianem
Noce op. 51 nr 5, trzy nokturny na głos z fortepianem
Wieczór op. 51 nr 6 na głos z fortepianem
Pod niebem Persji op. 51 nr 7 na głos z fortepianem
Dziewczyna i jesień op. 51 nr 8 na głos z fortepianem
Westchnienie op. 51 nr 10 na głos z fortepianem
Symfonia nr 2 „Rytm i praca” op. 52
Symfonia nr 3 op. 53
Kantata o bohaterze (Pogrzeb generała Bema) op. 54 na mezzosopran solo, chór męski z fortepianem
Zwiastowanie op. 54 na głos z fortepianem
W Czerwujewie op. 54 nr 1 na chór mieszany a cappella
Jeno będzie słońce i pogoda op. 54 nr 2 na chór mieszany a cappella
Kołysanka op. 54 nr 3 na chór mieszany z fortepianem
Kołysanka op. 54 nr 3 na chór żeński z fortepianem
Oberek op. 54 nr 4 na chór mieszany a cappella
Koncert na wiolonczelę i orkiestrę symfoniczną op. 55
Teka Białowieska op. 56 na chór mieszany a cappella
Koncert organowy nr 1 op. 56
Koncert organowy nr 2 op. 56
Koncert organowy nr 3 op. 56
Koncert organowy nr 4 op. 56
Dwa preludia op. 57 na fortepian
Obrazki słowiańskie op. 57 nr 3 na fortepian
Symfonia Pokoju nr 4 op. 58 na 3 głosy solowe, recytatora, chór mieszany i orkiestrę
Pod gwiazd zaklęciem op. 59 na głos z fortepianem
Kołysanka op. 59 nr 1 na sopran i orkiestrę
Kołysanka op. 59 nr 1 na głos z fortepianem
Księżyc osrebrza brzozy op. 59 nr 2 na głos z fortepianem
Muzyka mojej duszy op. 59 nr 3 na głos z fortepianem
Koncert na fortepian i orkiestrę symfoniczną „Słowiański” op. 60
Elegie op. 61 nr 1-7 na organy

Polskie Centrum Informacji Muzycznej
Związek Kompozytorów Polskich
maj 2004