Koncert z okazji 500-lecia Reformacji na Mazurach

Wykonawcy:

Fistulatores et Bucinatores Regis „Piszczkowie i trębacze królewscy” w składzie:
Paweł Hulisz – renesansowa trąbka suwakowa
Marek Niewiedział – szałamaja
Maciej Chwała – cynk
Piotr Dąbrowski – sackbut
Beniamin Lewi – dulcjan
Paweł Szewczyk – perkusja

Zespół Wokalny TEMPUS w składzie:
Marta Czarkowska-Lawaty – sopran
Robert Lawaty – kontratenor
Jakub Grabowski – tenor
Adam Sławiński – tenor
Miłosz Kondraciuk – bas-baryton

prof. Wojciech Gajewski – wykład „Na marginesie hołdu pruskiego: 500-lecie Reformacji na Mazurach”

Repertuar koncertu

Anonim, Jasna Góra XVI w., Intrada
Mikołaj Gomółka, psalm 29 Nieście chwałę, mocarze, Panu mocniejszemu
Anonim, Tabulatura Vietoris XVII w., nr 309 i 310
Mikołaj Gomółka, psalm 49 Słuchaj, słuchaj, co żywo! Wszytki ziemskie kraje
Wybór tańców z Tabulatury Organowej Jana z Lublina: Chorea Ferdinandi, Proportio Ferdinandi ulterius, Chorea Simonis
Mikołaj Gomółka, psalm 42 Jako na puszczy prędkimi psy szczwana
Jacob van Eyck, Der Fluyten Lust-Hof: Questa dolce Sirena
Mikołaj Gomółka, psalm 6 Czasu gniewu i czasu swej zapalczywości
Mikołaj Gomółka, psalm 20 Wsiadaj z dobrym sercem, o królu cnotliwy
Wybór tańców z Tabulatury Organowej Jana z Lublina: Nr 5 (bez nazwy), Nr 6 (bez nazwy)
Mikołaj Gomółka, psalm 103 Błogosław, duszo moja, Panu swojemu
Wybór tańców z Tabulatury Organowej Jana z Lublina: Nr 8 Poznanie
Prezentacja utworów z kancjonału Jana Seklucjana: (Modlitwa albo pieśń, gdy rano dziatki wstaną,
Modlitwa, gdy dziatki spać idą, psalm 127 „Beati omnes qui timent Dominum” („Wszyscy są błogosławieni”))
Mikołaj Gomółka, psalm 108 Ochotną myśl, ochotne serce w sobie czuję
Johannes Stobaeus Grudentinus/Jan Stobeusz, Psalm 124
Mikołaj Gomółka, psalm 53 Głupi mówi w sercu swoim
Mikołaj Gomółka, psalm 11 Panu ja ufam, a wy mówicie: „Między góry”
Wybór tańców z Tabulatury Organowej Jana z Lublina: nr 11 Rex, nr 12 Rocal fuza
Mikołaj Gomółka, psalm 97 Pan nasz, Bóg nasz panuje

W kronikach od XV do XVII wieku odnajdujemy wzmianki o zespołach towarzyszących dworom królewskim i miejskim – Alta Cappella, grających tzw. „muzykę głośną” na trąbkach, szałamajach czy puzonach. Towarzyszyły one uroczystościom dworskim i miejskim, tworząc wyjątkową audiosferę epoki. Kompozytorzy tacy jak Wacław z Szamotuł, Marcin Leopolita, Mikołaj Gomółka, Bartłomiej Pękiel, Marcin Mielczewski czy Grzegorz Gerwazy Gorczycki tworzyli dla tych zespołów utwory podkreślające prestiż władców i miast. Świadectwem ówczesnej wirtuozerii są m.in. Tabulatura Jana z Lublina, Tabulatura gdańska, łowicka, toruńska, oliwska i pelplińska.

Renesansowa Rzeczpospolita, silne i stabilne państwo ostatnich Jagiellonów i władców elekcyjnych, stworzyła sprzyjające warunki dla rozwoju kultury i muzyki.

Zespół Fistulatores et Bucinatores Regis rekonstruuje muzykę renesansu i wczesnego baroku w oparciu o źródła historyczne, używając kopii dawnych instrumentów. Tworzą go doświadczeni muzycy – pedagodzy i wykonawcy związani z najlepszymi zespołami muzyki dawnej w Polsce. Ich koncerty przenoszą słuchaczy w czasy królewskich kapel i miejskich uroczystości.

Szczególnym polem zainteresowań zespołu jest Tabulatura Jana z Lublina (1537–1548) – najcenniejszy zabytek muzyczny XVI-wiecznej Polski. Zawarte w niej tańce, o różnorodnym pochodzeniu (polskim, włoskim, niemieckim, francuskim), ukazują bogactwo kultury dworskiej i ludowej. Utwory takie jak Zakłułam się tarniem czy Jeszcze Marcinie łączą wpływy rodzimego folkloru i europejskich tradycji tanecznych. Adaptacje tych kompozycji na instrumenty dęte renesansowe, takie jak cynk, szałamaja, dulcjan czy sackbut, tworzą nową, fascynującą perspektywę ich brzmienia.

W czasie powstawania Tabulatury polska muzyka przeżywała rozkwit – przy dworze Zygmunta Augusta działał m.in. lutnista Valentin Bakfark, a wkrótce pojawili się kompozytorzy Wacław z Szamotuł, Marcin Leopolita, Mikołaj Gomółka.

Zespół wokalny TEMPUS

Zespół Tempus, założony w 2009 roku w Warszawie, tworzy czworo śpiewaków specjalizujących się w muzyce renesansu – mszach, motetach, madrygałach i pieśniach dworskich. Ich repertuar sięga od XIII do XIX wieku. Artyści dbają o historyczny kontekst utworów, często wplatając w koncerty komentarz słowny.

Tempus koncertował w Polsce i za granicą (m.in. w Krakowie, Lublinie, Rzymie, Palermo), współpracując z zespołami Il Tempo, Bornus Consort, Il Giardino d’Amore czy Sabionetta. Występował na licznych festiwalach muzyki dawnej i kameralnej, a jego koncerty transmitowała Europejska Unia Nadawców.

Zespół ma na koncie liczne nagrania muzyki polskiego baroku i renesansu, m.in. dzieł Gorczyckiego, Mielczewskiego i Stachowicza, a także nagrody branżowe, w tym Fryderyki. Obecnie kierownikiem artystycznym zespołu jest Marta Czarkowska, śpiewaczka i dyrygentka, absolwentka Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina.

Wojciech Gajewski – profesor Uniwersytetu Gdańskiego, wicedyrektor Instytutu Antropologii, kierownik Zakładu Studiów nad Religią, wykładowca historii Kościoła w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej.

Specjalizuje się w historii starożytnej i chrześcijaństwa, relacjach judaizmu i chrześcijaństwa w okresie drugiej Świątyni oraz społeczno-religijnych aspektach Imperium Rzymskiego. Autor podejścia oikoidalnego do tekstów nowotestamentowych, licznych publikacji naukowych i monografii, łączących historię, archeologię i teologię.

Zajmuje się także dziejami ruchów prereformacyjnych, Reformacją i współczesnym ruchem pentekostalnym. Współautor wielu opracowań o wyznaniach religijnych w Polsce, m.in. Ekumenicznego Leksykonu Kościołów i Wspólnot Religijnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz Dziedzictwa kulturowego Reformacji w perspektywie polskiej i europejskiej.

Podczas wydarzenia wygłosi wykład:
„Na marginesie hołdu pruskiego: 500-lecie Reformacji na Mazurach”.

Wydarzenie organizowane we współpracy z Wojewódzką Biblioteką Publiczną w Olsztynie.