Koncert Schrödingera

Koncert symfoniczny

Wprowadzenie do koncertu poprowadzi Janusz Ciepliński – sala kameralna, godz. 18.00

Wykonawcy:

• Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej
• Alexandr Iradyan – dyrygent
• Agnieszka Zwolska – obój
• Janusz Ciepliński – prowadzenie koncertu

Program:

• Engelbert Humperdinck – uwertura  Jaś i Małgosia
• Oscar Navarro – Koncert na obój solo i orkiestrę symfoniczną Dziedzictwo
• Utwór wybrany przez publiczność w głosowaniu: ZAGŁOSUJ

Opera Jaś i Małgosia Engelberta Humperdincka, której Uwerturę usłyszymy tego wieczoru, to w zasadzie owoc pracy rodzeństwa Humperdincków. W 1890 roku siostra kompozytora napisała krótką sztukę na podstawie baśni braci Grimm, którą Engelbert opracował muzycznie w formie singspiela* składającego się z 16 piosenek-numerów z akompaniamentem fortepianu, aby uczcić i umilić czas  Świąt Bożego Narodzenia. Był to także podarek zaręczynowy dla wybranki jego serca. Jednak kompozycja ta najwyraźniej  nie dawała mu spokoju, bo jeszcze okres Świąt nie zakończył się na dobre, a on już rozpoczął orkiestrację tego utworu. W ten sposób powstała pełna opera w trzech aktach, której premiera miała miejsce w Weimarze, także podczas Świąt Narodzenia Pańskiego, trzy lata później. Prawykonanie zostało poprowadzone – bagatela! – przez Richarda Straussa w roli dyrygenta, „a jej wagnerowski styl i wplecenie niemieckich piosenek ludowych sprawiło, że stała się ona natychmiastowym sukcesem”. Można powiedzieć, że sama Uwertura jest jest „trailerem” całej opery: rozpoczyna się  modlitwą wieczorną, oddaną przepięknym motywem waltornii. Następnie pojawiają się w niej przebłyski motywów z kolejnych części dzieła. To prawdziwie bajkowa podróż w okrutny, ale mądry i fascynujący świat jednej z najsłynniejszych baśni świata.

Cóż to? Czy to zegar tyka? Ach tak… To Koncert obojowy od początku chwyta nas niesamowity, fantastyczny nastrój, który stanowi niejako przedłużenie charakteru z Jasia i Małgosi. Oscar Navarro, hiszpański kompozytor współczesny, tak pisze o swoim dziele:

Chciałbym [tym utworem] zostawić własny ślad, zaznaczyć swoje dziedzictwo. Przedstawić przeszłość, teraźniejszość i przyszłość za pomocą powracającego motywu tykającego zegara. Ten właśnie motyw przenosi nas w czasie. Zaczynamy od melodii antycznych w charakterze, tajemniczych, eterycznych. (…) Okres reprezentowany przez powierzoną obojowi melodię cygańską, której towarzyszy  reminiscencja stukotu obcasów (…), przenosi nas do Hiszpanii (…). Po tym zerknięciu ku moim korzeniom, (…) przenosimy się do romantyzmu dzięki mięsistym liniom melodycznym (…). Kolejny przystanek tej podróży to współczesna muzyka filmowa. Ten pełen życia fragment zawiera w sobie motyw tykania zegara, które tym razem staje się jeszcze bardziej nieustępliwe i filuterne. (…) Nie mógłbym zakończyć tej kompozycji bez powrotu do kluczowej epoki dla oboju – baroku. Jemu poświęciłem rozbudowaną, epicką wręcz kadencję. Po niej pędzący, chaotyczny zegar wciąga nas w żywy finał, w którym partia oboju prezentuje wszystkie możliwości techniczne tego instrumentu, a to (…) zwiastuje kres naszej podróży**.

Po tej muzycznej ekspedycji przez epoki i style zaprosimy Państwa do jeszcze jednej niespodzianki: utworu wybranego w głosowaniu internetowym. Co tym razem wykona olsztyńska Orkiestra Symfoniczna? Przekonamy się dopiero na koncercie.

*Pol. śpiewogra – rodzaj utworu scenicznego z wstawkami muzycznymi w postaci nieskomplikowanych arii, piosenek, fragmentów instrumentalnych.

**https://www.onavarro.com/web/onlinestore/en/shop/symphony_orchestra/symphony_orchestra_cat/legacy-concerto-for-oboe-and-symphony-orchestra/ (dostęp 19.09.2025 r.)

Agnieszka Teodora Żabińska