Koncert kameralny

Spotkanie z artystami godzina 18.00, sala kameralna

Wykonawcy:

Cracow Golden Quintet w składzie:

Natalia Jarząbek – flet
Sebastian Aleksandrowicz (gościnnie) – obój
Tomasz Sowa – klarnet
Małgorzata Wygoda – fagot
Konrad Gołda – waltornia

Janusz Ciepliński – prowadzenie koncertu

Program:
Ferenc Farkas – Dawne tańce węgierskie / Early Hungarian Dances
Robert Muczyński – Movements na kwintet dęty op. 16
Wojciech Kilar – Kwintet na instrumenty dęte
Antonin  Dvořák – Kwartet smyczkowy  op. 96 Amerykański w opracowaniu na kwintet dęty (arr. David Walter)

Pomimo tego, że kameralistyka stanowi w zasadzie margines twórczości Wojciecha Kilara, Kwintet na instrumenty dęte jest bardzo „smakowitą” kompozycją: wykorzystanie barw, jakimi pozwala się bawić pięć aerofonów drewnianych, służy budowaniu frapującej narracji, utrzymanej w stylu neoklasycznym, czyli takim, który łączy elementy muzyki współczesnej i tej z poprzednich epok. Nie brak też w Kwintecie humoru oraz nawiązań do muzyki ludowej.

Movements na kwintet dęty op. 16 Roberta Muczyńskiego został nagrany przez goszczony w Olsztynie zespół – Cracow Golden Quintet – w ramach albumu promującego muzykę polską przeznaczoną na kwintet dęty (Polish Wind Quintets, DUX, 2020). Pomimo polskiego nazwiska i korzeni, Muczyński żył i tworzył w Stanach Zjednoczonych. Z wykształcenia był pianistą i kompozytorem, jednak sporo swoich utworów przeznaczył właśnie na instrumenty dęte. Movements, które usłyszymy na koncercie w Olsztynie, eksplorują potencjał takiej obsady wykonawczej w zupełnie inny sposób, niż w poprzednim utworze: nie doszukamy się tam folkloru, ani archaizmów, ale za to znajdziemy bardzo ciekawe rozwiązania brzmieniowe i fakturalne, acz utrzymane w klasycznej formie części szybka – wolna – szybka.

Kwartet  smyczkowy Antonina Dvořáka, nazywany Amerykańskim, to jedyne dzieło w repertuarze tego koncertu, które pierwotnie zostało napisane na inną obsadę, niż kwintet dęty. Dvořák komponował go podczas wakacji w okresie, kiedy piastował stanowisko rektora Nowojorskiego Konserwatorium. Całe dzieło skomponował w zaledwie 16 dni. Badacze doszukują się w tej kompozycji wpływów kultur, z którymi kompozytor mógł mieć do czynieniana Nowym Kontynencie: temat drugiej części utożsamiany często jest z Negro spiritual (pieśni niewolników o charakterze religijnym). Trzeba przyznać, że Kwartet Amerykański, w wersji na kwintet dęty drewniany naprawdę zachwyca. Oprócz tego, że jest on po prostu wspaniale wyważoną kompozycją, to jeszcze doskonała aranżacja Davida Waltera wydobywa z utworu nieco odmienny koloryt, aniżeli wersja oryginalna. Ciepła barwa kwintetu dętego idealnie  pasuje do wybranego przez kompozytora języka muzycznego i podkreśla pogodny charakter utworu, na który składają się między innymi dominująca tonacja F-dur oraz obecność skali pentatonicznej.

Wieczór zakończy cykl zatytułowany „Dawne tańce węgierskie” Ferenca Farkasa. Kompozytor ten przeżył prawie cały XX wiek: urodził się w 1905, a zmarł w 2000 roku. Swoją twórczość kompozytorską podsumował następująco: „Od samego początku byłem zaangażowany we wszystkie obszary muzyki i nigdy nie chciałem tworzyć jedynie małego kącika, w którym panowałaby atmosfera indywidualizmu i wysublimowanego gustu, lecz przeróżne przestrzenie, wielkie i małe, różnorako zagospodarowane, w których przyjemnie się przebywa, w których są otwarte okna”. Panoramiczne spojrzenie na jego twórczość przedstawia obraz wypełniony wieloma gatunkami, a z jego muzyki bije afirmacja życia i twórczości. Zbiór miniatur, którego wysłuchamy, utrzymany jest w nurcie neoklasycznym. Składają się na niego Intrada (wstęp), Lassú (taniec wolny), Lapockás Tánc (w dosł. tłumaczeniu taniec łopatek), Chorea i Ugrós (taniec skoczny). Nie zdziwi zapewne nikogo obecność archaicznych współbrzmień; ubrane są one w zgrabne frazy,  te z kolei układają się w lapidarną, odcinkową formę miniatur. 

Cracow Golden Quintet

Zespół doceniany zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej, czego potwierdzeniem jest szereg nagród: II nagroda i dwie nagrody specjalne w Międzynarodowym Konkursie Muzyki Polskiej im. Stanisława Moniuszki w Rzeszowie (2019); I nagroda w Rome International Music Compe­tition w ramach Rome Chamber Music Festival (2016); I nagroda w Madrid International Music Competition (2016); I nagroda w International Music Competition w Londynie (2015); I nagroda w Międzynarodowym  Przeglądzie Zespołów Kameralnych w Jaworze (2015); I nagroda w International Competition „Davorin Jenko” w Belgradzie (2015).

Cracow Golden Quintet był wielokrotnie zapraszany na międzynarodowe festiwale muzyczne, takie jak: Paderewski Festival w Stanach Zjednoczonych, Alexan­der Arutiunian International Wind Festival w Armenii, Crusell Music Festival w Finlandii, Międzynarodowy Festiwal Leoša Janáčka w Republice Czeskiej, ISA Festival w Austrii, Międzynarodowy Festiwal „Ogrody Muzyczne” w Warszawie, Międzynarodowy Festiwal „Młodzi Arty­ści w Krakowie”, Międzynarodowy Przemyski Festiwal „Salezjańskie Lato”; a także do prestiżowych sal kon­certowych: Accademia Nazionale di Santa Cecilia w Rzy­mie, Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach, Filharmonii Narodowej w Warszawie, Filharmonii Krakowskiej im. Karola Szyma­nowskiego, Filharmonii Podkarpackiej im. Artura Malaw­skiego
w Rzeszowie czy Zamku Królewskiego na Wawelu.

Cracow Golden Quintet bierze również udział w pra­wykonaniach oraz nagraniach utworów z XX i XXI wieku. Zespół współpracuje z wytwórnią DUX, Warner Classics, a także z austriackim ORF. W 2020 roku, nakładem wydawnictwa DUX, ukazała się jego debiutancka płyta z muzyką polską, która została nominowana do nagród Akademii Fonograficznej Fryderyk 2021 w kategorii Album Roku Muzyka Kameralna. Krążek zyskał pochlebne recenzje w kraju i za granicą. W roku 2021 zespół pod­jął współpracę z pianistą i kompozytorem Aleksandrem Dębiczem. 9 września 2022 roku, nakładem Warner Classics, ukazała się najnowsza płyta pianisty z udzia­łem kwintetu. Na krążku zatytułowanym Sideways można usłyszeć m.in. Błękitną rapsodię George’a Ger­shwina w opracowaniu na kwintet dęty i fortepian oraz nowy utwór Aleksandra Dębicza The Portals. W grudniu 2023 roku ukazała się płyta Polish Wind Quintets vol. 2 – drugi krążek w serii promującej muzykę polskich kompozytorów.

(Fot. Anita Wąsik)