Repertuar

Joanna Freszel – sopran

Łukasz Chrzęszczyk – fortepian

Jagienka Perlikiewicz-Kass – prowadzenie

Program:

Karol Szymanowski – Słopiewnie op. 46 bis (Słowisień, Zielone słowa, Święty Franciszek, Kalinowe dwory, Wanda), Rymy dziecięce op. 49 (Ślub królewny, Jak się najlepiej opędzać od szerszenia, Trzmiel i żuk, Święta Krystyna, Gil i sroka, Kot, Myszy, Nikczemny szpak), Pieśni kurpiowskie op. 58 (Lecioły zórazie, Uwoz, mamo, U jeziorecka)  

Jerzy Lefeld – Zachowaj mnie u swoich drzwi, Na wyciągniętych deszczu strunach, Cóż jest prócz nieba

Grażyna Bacewicz – Rozstanie, Samotność, Róże, Stroczka, Boli mnie głowa

Szymon Laks – Huit chants populaires juifs (Ich bin a balagole, Wigenlied, Di gilderne pawe, Unser rebeniu, In droȉsn is a triber tog, Gwaldže brider, Di alte kashe, Fraȉtik far nacht)

Zygmunt Mycielski – 5 pieśni weselnych do słów Brunona Jasieńskiego (Tańcowała izba, stół, Padał deszcz, płakał deszcz, Grajże Josek, grajże Berek, A musiałżeś ty, Maryś, Tańcowała izba, sień

Wywodząca się z tradycji romantycznej pieśń solowa z akompaniamentem fortepianu zawsze stanowiła wyzwanie dla kompozytorów – jak oddać sprawiedliwość poetyckiej treści, a zarazem przykuć słuchacza własną, oryginalną oprawą muzyczną? Podczas kolejnej odsłony Sceny dla Muzyki Polskiej będziemy mogli przekonać się, jak radzili sobie z tym zadaniem najwybitniejsi polscy twórcy XX stulecia.

Kiedy spotyka się dwóch geniuszy, takich jak ekwilibrysta poetycki Julian Tuwim i Karol Szymanowski, efekt musi być piorunujący. Słopiewnie intrygują już samym zagadkowym tytułem. Ten cykl pięciu pieśni stanowił w twórczości Szymanowskiego zwrot w kierunku inspiracji folklorem oraz szeroko rozumianym duchem słowiańskim. Jak pisał Zdzisław Jachimecki, „kompozytor podjął próbę skrystalizowania i artystycznego uogólnienia jakichś prapolskich pierwiastków w muzyce. Zamierzył jakby rekonstrukcję najdawniejszych przejawów muzycznej gestykulacji wywodzącej się z nawoływania, zawodzenia, pokrzykiwania i naśladowania natury”. Usłyszymy tu także elementy pieśni ludowej, zarówno góralskiej jak i nizinnej. Inspiracje folklorem odzywają się także w przejmujących Pieśniach kurpiowskich. Z kolei napisane do słów Kazimiery Iłłakowiczówny Rymy dziecięce, urocze i proste pieśni, poświęcił Szymanowski pamięci swojej tragicznie zmarłej siostrzenicy, Alusi Bartosiewiczówny.

Wiersze Juliana Tuwima nie mają nic wspólnego z jego żydowskim dziedzictwem – dopiero po wojnie wielu ocalałych Żydów zaczęło nawiązywać do tradycji. Taki był wstrząsający przypadek Szymona Laksa: skrzypka, a potem dyrygenta orkiestry obozowej w Auschwitz-Birkenau. Będziemy mieli rzadką okazję wysłuchać jego Ośmiu ludowych pieśni żydowskich (Huit chants populaires juifs). Jak pisał syn kompozytora, „ojciec miał nadzieję, że «przeżyją» go co najmniej jego pieśni”.

Grażyny Bacewicz skupiała się w swojej twórczości głównie na muzyce instrumentalnej, jednak i ona uległa pokusie skomponowania pieśni. Jedna z nich, do słów Rabindranatha Tagore, była prezentem ślubnym dla męża. Bacewicz pisała również utwory do poezji arabskich z X wieku, np. Samotność, stworzyła także żartobliwą (i monotonną w warstwie tekstowej!) pieśń Boli mnie głowa do własnych słów.

Pieśń Jerzego Lefelda Na wyciągniętych deszczu strunach do słów Stanisława Brzozowskiego ma nastrój iście młodopolski, wyróżnia się także kunsztownie kontrapunktyczną partią fortepianu. Pieśni do słów Rabindranatha Tagore w przekładzie Leopolda Staffa cechuje wielka dbałość o wydobycie znaczenia tekstu poetyckiego. W zupełnie innym nastroju utrzymanych jest Pięć pieśni weselnych Zygmunta Mycielskiego. Jak pisze Maciej Negrey, „z poematu Bruna Jasieńskiego Słowo o Jakubie Szeli kompozytor wybrał pięć fragmentów składających się na przerażający obraz dawnej polskiej wsi, gdzie wszystko, nawet księżyc, jest pijane. Pięć pieśni trudno nazwać pięknymi, ale są one poruszające”.

Joanna Freszel

Śpiewaczka, absolwentka Wydziału Wokalnego oraz Studium Pieśni na warszawskim Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w klasie prof. J. Rappé. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, programu Pro Polonia, programu ISA2012, Stypendium Młoda Polska, odznaczona medalem Magna cum Laude dla najlepszego absolwenta UMFC (2013). Doktorantka na macierzystej Uczelni. Nominowana do nagrody Koryfeusz 2017 i zdobywczyni Paszportu „Polityki” (2017).

Artystka otrzymała szereg nagród i wyróżnień w wielu krajowych i zagranicznych konkursach. Zdobyła m.in. drugą nagrodę w Konkursie im. H. Halskiej we Wrocławiu, trzecią nagrodę i nagrodę specjalną w Konkursie im. K. Szymanowskiego w Łodzi, pierwszą nagrodę i trzy nagrody specjalne w II Konkursie im. J. J. i E. Reszków w Częstochowie, nagrodę specjalną na Międzynarodowym Konkursie Belvedere im. H. Gabora w Wiedniu oraz pierwszą nagrodę wraz ze specjalną nagrodą Opery we Frankfurcie w konkursie J:opera Voice Competition ISA‘12. Była również finalistką Viotti Competition w Vercelli.

Brała udział m.in. w Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień  (2010, 2015, 2016, 2017, 2018), Contrechamps Festival w Genewie, Saaremaa Opera Days w Estonii, Melos-Étos w Bratysławie oraz w festiwalu 7 Nurtów i 7 Premier, zorganizowanym z okazji Jubileuszu 70-lecia Związku Kompozytorów Polskich. W 2011 roku wystąpiła w siedzibie UNESCO w Paryżu, w tym samym roku zadebiutowała jako Musetta w Cyganerii G. Pucciniego (Polska), Vénus i Phrygienne w Dardanusie P. Rameau (Irlandia, Wielka Brytania) oraz Fiordiligi w Così fan tutte W. A. Mozarta (Polska, Włochy).

Śpiewała partię Małgorzaty w Fauście Ch. Gounoda w Estońskiej Operze Narodowej, partię Maszyna w Nici K. Wołka w NFM we Wrocławiu, partię Susanny w Figaro gets a divorce
E. Langer i D. Pountneya w Teatrze Wielkim im. St. Moniuszki w Poznaniu, partię Psyche w Erosie i Psyche w TW–ON w Warszawie, partię Inanny w Ahat Ili w ICE w Krakowie.

Artystka z powodzeniem sięga do dzieł wszystkich epok. Specjalizuje się w wykonawstwie muzyki współczesnej (m.in. Credentials or Think, Think Lucky R. Haubenstock-Ramatiego, Sonety Shakespeare’a P. Mykietyna, Les Noces S. Strawińskiego). Dokonała kilkudziesięciu prawykonań w tym: Stabat Mater A. Pärta, Sadness Untitled M. Nikodijevića, Primordia Rerum O. Bianchiego, In Memoriam U. Caine’a, Canticum Puerorum E. Knapika, Audycja V A. Krzanowskiego, Wściekłość C. Duchnowskiego.

Joanna Freszel koncertowała w kraju i za granicą z wieloma orkiestrami: NOSPR, Sinfonia Iuventus, Orkiestra Akademii Beethovenowskiej, Orkiestra Symfoniczna Opery i Filharmonii Podlaskiej, Orkiestra Filharmonii Krakowskiej, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej, Filharmonii Świętokrzyskiej i Filharmonii im. M. Karłowicza w Szczecinie, Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis, Orkiestra Muzyki Nowej, Orkiestra Kameralna Miasta Tychy AUKSO, Orkestr de ereprijs (Holandia), Österreichisches Ensemble für Neue Musik (Austria) czy Orkiestra Symfoniczna Camerata Viva. Występowała pod batutą takich dyrygentów, jak Jerzy Maksymiuk, Gabriel Chmura, Jacek Kaspszyk, Krzesimir Dębski, Jerzy Salwarowski, Marek Moś, Paul Esswood, Wim Boerman, Alexander Liebreich,  Szymon Bywalec, Tadeusz Strugała, Jacek Rogala, Adam Klocek, Arturo Tamayo, Piotr Sułkowski czy Michał Dworzyński.

Podczas trasy koncertowej po Ukrainie wykonywała Chantefleurs et chantefables Witolda Lutosławskiego z orkiestrami filharmonii we Lwowie, Odessie, Czernihowie, Doniecku i Dniepropietrowsku.

W 2015 roku, nakładem wytwórni DUX, ukazała się debiutancka płyta artystki real life song, na której znalazły się napisane specjalnie dla sopranistki utwory polskich kompozytorów młodego pokolenia: M. Bembinowa, A. Kościowa, R. Janiaka, A. Zubel, S. Zamuszki, A. Borzyma jr, J. Szmytki i K. Szwed. Album otrzymał nominacje do nagrody Fryderyk 2016 w dwóch kategoriach oraz nagrodę Orphée d’Or przyznawaną przez Academie du Disque Lyrique za najlepszą interpretację muzyki współczesnej.

Łukasz Chrzęszczyk

Pianista, solista i kameralista, adiunkt w Katedrze Kameralistyki Fortepianowej Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie.

Naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku sześciu lat. W 2014 roku ukończył studia pianistyczne na UMFC w klasach fortepianu profesora Piotra Palecznego i kameralistyki fortepianowej prof. Mai Nosowskiej. W lutym 2018 roku uzyskał stopień doktora sztuki; jego praca doktorska, poświęcona sonatom na skrzypce i fortepian Krzysztofa Pendereckiego, otrzymała wyróżniające recenzje.

Jest laureatem ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów pianistycznych i kameralnych. Zdobył m.in. Grand Prix, pierwszą nagrodę w kategorii duetów skrzypce – fortepian i wszystkie nagrody specjalne I Międzynarodowego Konkursu Muzyki Kameralnej im. Ludwiga van Beethovena w Lusławicach (2015) oraz nagrody i wyróżnienia w Międzynarodowym Konkursie Muzyki Kameralnej im. K. Bacewicza w Łodzi (2013) i Międzynarodowym Konkursie Muzyki Kameralnej im. Johannesa Brahmsa w Gdańsku (2012).

Solo i kameralnie występował w większości krajów Europy, współpracując z wieloma spośród najwybitniejszych polskich instrumentalistów. W 2014 roku zadebiutował jako solista z orkiestrą Filharmonii Narodowej w Warszawie; towarzyszyły mu również Polska Orkiestra Młodzieżowa im. Witolda Lutosławskiego, szwajcarska Jugendorchester „Il mosaico”, Orkiestra Filharmonii Świętokrzyskiej, Orkiestra Filharmonii Rzeszowskiej czy Orkiestra Symfoniczna UMFC. Współpracował z takimi dyrygentami, jak Michał Klauza, Wojciech Rodek, Monika Wolińska, Adrian Varela, Hermann Ostendarp. W swoim dorobku fonograficznym ma m.in. nagrania dla Polskiego Radia i radia hiszpańskiego, a także zrealizowaną z zespołem Aperto Trio płytę z kompozycjami Maurice’a Ravela i Andrzeja Panufnika. W styczniu tego roku nakładem wydawnictwa Orphee Classics ukazała się zrealizowana wspólnie z Joanną Freszel płyta Śpiewnik polski, będąca panoramą polskiej pieśni XX i XXI wieku.

W ramach własnej działalności pedagogicznej prowadził warsztaty muzyki kameralnej m.in. w Hochschule für Musik Detmold (Niemcy) oraz w Eesti Muusika-ja Teatriakademia w Tallinie (Estonia), regularnie współpracuje również z Krajowym Funduszem na rzecz Dzieci, prowadząc kursy kameralistyki w ramach Warsztatów Muzyki Kameralnej organizowanych przez Fundusz dla najwybitniejszych uczniów polskich szkół muzycznych w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach.

Jest stypendystą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Société Générale i Towarzystwa im. Teodora Leszetyckiego, a także laureatem nagród Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Prezydenta miasta Kielce i marszałka województwa świętokrzyskiego. W 2013 roku został stypendystą prowadzonego przez Narodowe Centrum Kultury programu MKiDN „Młoda Polska”.

Koncert współorganizowany
w ramach programu Instytutu Muzyki i Tańca
„Scena dla Muzyki Polskiej”

Koncert dofinansowano ze środków
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.