Repertuar

Piotr Sułkowski – dyrygent

Aleksandra Zamojska – sopran

Ewa Menaszek – alt

Adam Zdunikowski – tenor

Łukasz Konieczny – bas

Chór Cantores Varmienses / przygotowanie chóru – Benedykt Błoński

Olsztyński Chór Lekarzy Medici pro Musica działający przy Warmińsko-Mazurskiej Izbie Lekarskiej / przygotowanie chóru – Małgorzata Wawruk

Zespół wokalny „ProForma” / przygotowanie – Marcin Wawruk

Olsztyński Chór „Bel Canto” / przygotowanie chóru –  Jan Połowianiuk

Chór Collegium Baccalarum / przygotowaniu chóru – Agata Wilińska

Olsztyński Chór Kameralny Collegium Musicum / przygotowanie chóru – Janusz Wiliński

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

Program:

Wolfgang Amadeus Mozart – Requiem d-moll KV 626

Mozartowskie Requiem to nie tylko jedno z największych arcydzieł muzycznych w historii, lecz także utwór, którego tajemnicze okoliczności powstania obrosły legendą. Jej źródeł trzeba szukać w dramacie Puszkina Mozart i Salieri oraz w sztuce Petera Schaffera, na podstawie której wybitny film nakręcił Miloš Forman. Prawda jest taka, że to nie tajemniczy wysłannik, uosabiający śmierć, zamówił Requiem. Nie zrobił tego również filmowy wróg Mozarta, Antonio Salieri. Mozart nie opracowywał tekstu mszy za zmarłych z myślą o własnym pogrzebie. Wiemy natomiast, że kompozytor rzeczywiście nie znał zamawiającego, którym był hrabia Franz Walsegg zu Stuppach. Ten muzyczny amator chętnie organizował w swoim pałacu wykonania cudzych utworów pod własnym nazwiskiem – takie było przeznaczenie Requiem, które Walsegg chciał poświęcić pamięci zmarłej żony. Mozart przyjął zamówienie i naszkicował około 40 stron, ale później musiał pilnie zająć się dokończeniem oper Łaskawość Tytusa i Czarodziejski flet, a do Requiem już nie zdołał powrócić.

Po śmierci kompozytora jego żona Konstancja chciała zrealizować zamówienie, by otrzymać honorarium. Dlatego zwróciła się w tajemnicy do kilku muzyków z prośbą o dokończenie dzieła. Zgodził się uczeń Mozarta, Franz Xaver Süssmayr. Swoje oszustwo Konstancja próbowała utrzymać w tajemnicy jak najdłużej, jednak Süssmayr wyjawił prawdę w 1800 roku wydawnictwu Breitkopf & Härtel, co jednak w XIX wieku chyba nie specjalnie przyjęto do wiadomości. W epoce romantyzmu ciekawsze wydawały się legendy… Süssmayr uzupełnił Mozartowską instrumentację oraz sam dopisał końcówkę Lacrimosa, stworzył także niemal od podstaw Sanctus, Benedictus, Agnus Dei, zaś do słów „Cum sanctis” powtórzył fugę z Kyrie. Jak oceniać jego pracę? Niektórzy twierdzą, że „Mozart nie dokończył Requiem, ale ten kto je dokończył był Mozartem”. Inni nie znajdują dobrego słowa dla pomysłów Süssmayra. O rozmaitych wątpliwościach związanych z jego rekonstrukcją świadczy fakt, że od początków XIX wieku do dziś powstało wiele innych propozycji, często bardzo wartościowych, może nawet lepszych. Jednak trudno walczyć z przyzwyczajeniami i tradycją – wersję Süssmayra wykonuje się zdecydowanie najczęściej.

W ostatnim zachowanym liście Mozarta do ojca z 1787 roku czytamy: „Bo śmierć, jeśli się dobrze zastanowić, jest prawdziwym i ostatecznym celem naszego życia. A ja już od kilku lat tak zżyłem się z tą prawdziwą i najlepszą przyjaciółką człowieka, że dla mnie wcale nie jest przerażająca, przeciwnie – uspokajająca i pocieszająca. Uważam to za wielkie szczęście i dziękuję Bogu, że pozwolił mi uświadomić sobie, że śmierć jest kluczem do szczęśliwości praw­dziwej. Papa mnie rozumie. Kiedy kładę się spać, zawsze pomyślę, że choć jeszcze jestem młody, już jutro może mnie nie być, a przecież nikt, kto mnie zna, nie może powiedzieć, że w towarzystwie jestem posępny albo mrukliwy, i właśnie za to codziennie dziękuję Stwórcy, i tego też z całego serca życzę mym bliźnim” (tłum. Ireneusz Dembowski). Dla 31-letniego Mozarta śmierć nie jest więc przerażającym widmem – niczym posłaniec w czarnej masce z filmu Formana – lecz „przyjaciółką”. Takie jest też przesłanie jego Requiem, które zrozumiał Franz Xaver Süssmayr. Dlatego właśnie na końcu dzieła, gdzie padają słowa o „Światłości wiekuistej” zdecydował się powrócić do początkowej muzyki i spiąć całość klamrą.

Aleksandra Zamojska – sopran

Absolwentka Akademii Muzycznej w Krakowie, w klasie prof. Z. Donat, oraz w salzburskiego Mozarteum, w klasie L. Sukis i B. Zakotnik.

Jeszcze jako studentka pracowała w Warszawskiej Operze Kameralnej, wykonując głównie muzykę polskiego baroku i dzieła Monteverdiego. 1996-1998 – dwukrotna stypendystka Ministerstwa Kultury i Sztuki, 1999 – stypendystka Ministerstwa Austrii. 2002 – występ na festiwalu Ruhr Triennale w oratorium Drabina Jakubowa Schönberga pod dyr. K. Nagano, a z K.Wien w kolażu muzyczno-baletowym Wolf z muzyką Mozarta.

W Montpellier pod batutą M. Minkowskiego wykonała oratorium Chrystus na Górze Oliwnej L. van Beethovena i zagrała Paminę z Czarodziejskiego fletu W.A.Mozarta. W paryskich teatrach Bastille i Palais Garnier śpiewała w operach: Borys Godunow M.P. Musorgskiego, Miłość do trzech pomarańczy S. Prokofiewa, Eliksir miłości G. Donizettiego, Orfeusz i Eurydyka Ch.W. Glucka (reż. P. Bausch) oraz w Don Giovannim W.A. Mozarta (reż. M. Haneke). 2006 – na Festiwalu Salzburskiego w Bastien i Bastienne oraz Dyrektorze teatru. Z Berlińską Orkiestrą Symfoniczną wykonała pieśni K. Szymanowskiego, a z Bamberger Symfonikami Chantefleurs et Chantefables W. Lutosławskiego.

Interpretowała partie napisane specjalnie dla niej: 2007 – w Madrycie w spektaklu Zangezi H. Parr, 2008 – w Paryżu oratorium Et iterum venturus est P. Bannister. 2008 na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” zaśpiewała niedawno odnalezioną arię sygnowaną nazwiskiem Mozarta – Jesu dulcis memoria.

Wraz z Wiener Akademie i Martinem Haselböckiem brała udział w spektaklu The Infernal Comedy z aktorem J. Malkovichem. Na festiwalu w Herrenhausen wystąpiła w performance-monodramie Semele G.F. Händla, przedstawionym jako pokaz mody V. Westwood. Spektakl prezentowany i nagrodzony na Sydney Festival i w Korei. 2011-2013 – w teatrze we Freiburgu partia Gildy w Rigoletcie G. Verdiego, Almireny w Rinaldzie Händla, sopranową partię w Królu Arturze H. Purcella i Jenny z Mahagonny K. Weila.

Brała udział w festiwalu Händla w Göttingen, Glucka w Norymberdze, Schwetzingen, Chinach. Interpretacją La voix humaine Poulenca w reż. K. Bohn w Salzburgu zapoczątkował a współpracę w ramach Theatergruppe Eigenregie. Wielokrotnie nagradzana, m.in. na konkursie im. A. Sari w Nowym Sączu, L. Popp w Bratysławie, Dusznikach-Zdroju, Schwetzingen. 2011 – uhoronowana „Złotą Sową”, nagrodą Jupitera – kapituły polskich intelektualistów w Austrii, za działalność artystyczną upowszechniającą kulturę polską za granicą. Goszczona przez wiele prestiżowych scen europejskich. Mieszka w Salzburgu.

Ewa Menaszek – mezzosopran

W 2019 roku ukończyła studia na Wydziale Wokalno-Aktorskim Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie w klasie śpiewu solowego prof. dr hab. Agnieszki Monasterskiej. Studiowała również w Hochschule für Musik Carl Maria von Weber w Dreźnie.

Uczestniczyła w kursach wokalnych pod kierunkiem takich artystów jak prof. Ryszard Karczykowski, prof. Rannveig Braga-Postl (Wiedeń), prof. Elisabeth Wilke (Salzburg), Mariusz Kwiecień, Piotr Beczała.

Już w czasie studiów występowała podczas licznych koncertów i festiwali, takich jak: Środa Młodych w NOSPR w Katowicach, Muzyczny Ogród Liczyrzepy w Filharmonii Dolnośląskiej, Festiwal Kameralistyki Wokalnej Voice & Piano czy Muzyka w Starym Krakowie.

Jest laureatką ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów wokalnych – Konkursu Wokalnego im. K. Jamroz (2. nagroda, 2022), Międzynarodowego Konkursu im. J. Kiepury (3. nagroda, 2021), Międzynarodowego Konkursu im. Jana, Edwarda i Józefiny Reszków (3. nagroda, 2019) oraz Konkursu im. I. J. Paderewskiego w Bydgoszczy (2. nagroda, 2018).

Od 2019 roku współpracuje z Operą Krakowską jako gościnna solistka. Do tej pory kreowała tam partie Mercedes w Carmen G. Bizeta, Drugiego Elfa w Śnie nocy letniej F. Mendelssohna, oraz Wenus w Orfeuszu w piekle J. Offenbacha.

Jednocześnie kontynuuje działalność koncertową, dając recitale i biorąc udział w rozmaitych projektach artystycznych. W 2020 roku wykonała partię siostry Nataliny  w koncertowym wykonaniu opery Totus tuus Pawła Sydora w Filharmonii Krakowskiej, a rok później wystąpiła jako Wenus w spektaklu La forza del merito Marcello di Capua w Filharmonii Podkarpackiej.

Adam Zdunikowski – tenor

Absolwent Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina
w Warszawie w klasie śpiewu doc. Romana Węgrzyna. Debiutował w1990 roku partią Clema w Małym kominiarczyku Brittena w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, gdzie do dziś jest solistą. W repertuarze posiada blisko 70 partii operowych. Finalista Konkursu Sztuki Wokalnej im. Ady Sari w Nowym Sączu (1991), laureat Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki w Warszawie (1992) i Międzynarodowego Konkursu Operowego „Belvedere” w Wiedniu (1995). W latach 1990-1998 związany z Warszawską Operą Kameralną. W 1996 roku współpracował z Hamburską Staatsoper, z którą odbył tournée po Japonii. Od 1997 roku solista Opery Krakowskiej. Od 1998 roku współpracował z Národním divadlem w Pradze (Cyrulik sewilski Rossiniego, Czarodziejski flet, Così fan tutte Mozarta, Sprzedana narzeczona Smetany, premiera Castora i Polluxa Rameu). W 2000 roku dołączył do stałych gości Opery Narodowej w Sofii (rola tytułowa w Fauście Gounoda, Edgar w Łucji z Lammermooru Donizettiego, Almaviva w Cyruliku sewilskim). W roku 2014 powrócił na czeskie sceny w potrójnej roli Mazala, Blankytnego i Petrika w premierze opery Janáčka Výlety páně Broučkovy w Národním divadle moravsko-slezskim w Ostrawie.

Artysta posiada również bogaty repertuar oratoryjno-kantatowy (około 70 tytułów), co zawdzięcza współpracy z filharmoniami polskimi i zagranicznymi. Brał udział w: polskiej prapremierze I Lituani Ponchielliego (dyr. G. Nowak), europejskiej prapremierze Psalmów Jerozolimskich Noama Sheriffa (pod dyrekcją kompozytora), wykonaniu Stabat Mater Rossiniego (dyr. N. Santi), prapremierze Stabat Mater Stefaniego (dyr. G. Nowak), obchodach 25-lecia Simfonii Varsovii (IX Symfonia Beethovena pod dyrekcją J. Semkowa), produkcji Strasznego dworu w Buffalo, uroczystym zakończeniu obchodów roku Schubertowskiego (Msza Es-dur Schuberta, dyr. S. Kohler), inauguracji sezonu w Filharmonii Narodowej (Pory roku Haydna, dyr. K. Kord), recitalu Pieśni Chopina w Tokio, wykonaniu Siedmiu Bram Jezolimy Pendereckiego w Teatro Real w Madrycie, na targach muzycznych Midem 2000 oraz podczas Festiwalu Muzyki Europejskie w Pekinie (pod batutą kompozytora), koncertach oratorium Paulus Mendelssohna z Izraelską Orkiestrą Kameralną w Tel Awiwie, w Eugeniuszu Onieginie (Leński) Czajkowskiego w Teatrze Bolszoj w Moskwie, prawykonaniu Iwony, księżniczki Burgunda Krauzego w Paryżu, prawykonaniu Der Meergeuse Škroupy w Pradze.

Śpiewał pod batutami takich dyrygentów, jak: Lorin Maazel, Noam Sheriff, Jiri Belohlavek, Jonas Kovacs, Kurt Masur, Nello Santi, Jerzy Semkow, Stanisław Skrowaczewski, Zygmunt Latoszewski, Jan Krenz, Jerzy Satanowski, Jerzy Maksymiuk, Antoni Wit, Grzegorz Nowak, Kazimierz Kord, Jacek Kaspszyk oraz z takimi artystami, jak: Renato Bruson, Lucia Aliberti, Alan Titus, Soile Isokoski, Alberto Cupido, Siegfried Jerusalem, Joane Altmeier, Evgeni Nesterenko, Andreas Schmidt, Ning Liang, Eva Marton, Sylvia Geszty czy Andrzej Dobber.

Do niecodziennych osiągnieć artysty należy wykonanie wszystkich dzieł oratoryjnych Krzysztofa Pendereckiego pod batutą kompozytora. Laureat pierwszej edycji nagrody Ministra Kultury i Sztuki „Ad Astra”. W 2011 roku otrzymał od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Srebrny Medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” oraz od Prezydenta Krakowa Odznakę „Honoris Gratia”. Artysta został wybrany wraz z Dariuszem Stachurą i Pawłem Skałubą Osobowością Roku 2015 w dziedzinie muzyki.

Łukasz Konieczny – bas

Urodzony w Łodzi. Absolwent Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Brał udział w wielu kursach mistrzowskich takich pedagogów i śpiewaków jak Prof. Christian Elßner, Deborah Polaski, David Syrus, Jane Henschel, Linda Watson, Franz Grundheber. Kursy aktorskie w Międzynarodowej Szkole Filmowej „IFS“ w Kolonii uzupełniły przygotowanie sceniczne śpiewaka.

W latach 2011-2019 solista Opery Reńskiej w Düsseldorfie.

Posiada w swoim repertuarze ponad 50 ról operowych, m.in. Bartolo Wesele Figara, Crespel Opowieści Hoffmanna Offenbacha, Rocco Fidelio Beethovena, Sparafucile Rigoletto, Banco Macbeth Verdiego, Fafner Złoto Renu i Hunding Walkiria Wagnera czy Minotaurus Ariadne Martinů. Występuje również systematycznie z repertuarem koncertowym oraz pieśniarskim. W 2019 roku w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej artysta wystąpił z recitalem pieśni Stanisława Moniuszki.

Zdobył nagrodę specjalną w Międzynarodowym Konkursie Pieśni w Istambule w 2010 r.

Łukasz Konieczny odniósł znaczący sukces w roli Polifema w scenicznym prawykonaniu opery Acis i Galatea Händla podczas Międzynarodowego Festiwalu Händlowskiego w Halle w 2013 roku. Ważnym wydarzeniem było również wykonanie partii basowejw Les Noces Strawińskiego na festiwalu Klavierfestival Ruhr 2013 oraz partii basowej w Polskim Requiem Krzysztofa Pendereckiego podczas Festiwalu Muzyki Polskiej w Krakowie 2014. W roku 2015 śpiewak debiutował w roli Rocca w operze Fidelio Beethovena
w Mainfranken-Theater w Würzburgu.

W Polsce wystąpił m.in. w roli Dr Behrensa w prawykonaniu opery Czarodziejska Góra Pawła Mykietyna w reżyserii Andrzeja Chyry na zamówienie Festiwalu Malta 2015 w Poznaniu. Opera pokazana była m.in. w ramach festiwalu Warszawska Jesień 2016.

W 2017 roku Łukasz Konieczny zadebiutował na deskach Bawarskiej Opery Narodowej w Monachium jako Barone Douphol w operze Traviata Verdiego
w obsadzie razem z m.in. Plácido Domingo i Dianą Damrau.

W Théâtre du Capitole w Tuluzie wystąpił w Requiem Mozarta. Na scenie drezdeńskiej Semperoper można go było zobaczyć w sezonie 2017/18, gdzie występował w roli Crespela Opowieści Hoffmanna oraz jako Lodovico Otello Verdiego. W tym również sezonie Konieczny wziął udział w gościnnym występie Teatru Wielkiego Opery Narodowejw Dubaju, gdzie wystąpił w roli Faraona w Aidzie Verdiego.

Łukasz Konieczny wystąpił w światowej premierze opery Alka Nowaka Ahat ili – Siostra bogów do libretta Olgi Tokarczuk w ramach festiwalu Sacrum Profanum 2018 jak również zadebiutował w roli Skołuby w Strasznym Dworze Moniuszki w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie. W tym również sezonie śpiewak zadebiutował w roli Fafnera w Zygfrydzie Wagnera w Operze Reńskiej w Düsseldorfie i tym samym, zbierając znakomite recenzje, wykonał wszystkie basowe role w swoim fachu w dramacie muzycznym Pierścień Nibelunga.

W sezonie 2019/2020 występował jako Skołuba w Strasznym dworze Moniuszki, Inkwizytor i Faust w Ognistym Aniele Prokofiewa. Wystąpił także gościnnie w Operze Reńskiej w Düsseldorfie jako Fafner w Złocie Renu i Zygfrydzie oraz jako Hunding w Walkirii Wagnera. Na festiwalu Dramma per musica wcielił się w postać Polifema w Aci, Galatea e Polifemo Händla.

W sezonie 2021/2022 występuje jako Fafner w Złocie Renu Wagnera w Blaibach, Colline w Cyganerii Pucciniego w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, Rocco w Fidelio Beethovena w Operze Bałtyckiej w Gdańsku oraz Fabbricio w operze Händla Caio Fabbricio w ramach Festiwalu Händlowskiego w Halle.