18 stycznia 2019
piątek
godz. 19:00
sala koncertowa filharmonii
Mistrzowskie Recitale Organowe
Tommaso Maria Mazzoletti (Włochy) – organy
Jagienka Perlikiewicz-Kass – prowadzenie
W programie m.in. utwory kompozytorów: Charles-Marie Widor, Jan Sebastian Bach, César Franck, Feliks Nowowiejski, Marco Enrico Bossi, Pietro Alessandro Yon
Tommaso Maria Mazzoletti – organy
Urodził się w 1991 roku w Novara. Od dzieciństwa uczył się muzyki – najpierw gry na fortepianie, potem na organach u Alberta Sali, a następnie w Konserwatoriach Muzycznych w Novara i Cuneo. Był m.in. uczniem Massimo Nosettiego w klasie organów i kompozycji. Specjalistyczne studia z zakresu francuskiej muzyki organowej (od romantycznej po współczesną) odbył w Paryżu pod kierunkiem Pierre’a Mea. Włoski repertuar organowy studiował u Emanuele Vianellego, zaś sztuki improwizacji uczył się u Fausto Caporalego. W 2017 roku z tytułem „Master de Concert” ukończył Haute École de Musique de Genève w klasie Alessia Cortiego. Uczestniczył w seminariach i kursach mistrzowskich u tak znakomitych artystów, jak Massimo Nosetti, Andrea Macinanti, Pier Damiano Peretti, Stefan Kagl, Michel Colin, Maxine Thevenot, Ben Van Oosten, Giancarlo Parodi i Olivier Latry.
W 2014 roku zdobył pierwszą nagrodę w konkursie Award of the Arts w Rzymie. W latach 2014–2017 był organistą katedry w Vercelli. Od 2008 roku jest organistą kościoła opactwa benedyktyńskiego św. Nazariusza i Celsusa w San Nazzaro Sesia (Novara), zaś w 2016 otrzymał stanowisko organisty kościoła protestanckiego w miastach Gland i Vich (Szwajcaria). Rok później został wybrany prezesem stowarzyszenia Orgue en Jeux-la
Côte (Mauvernay, Vaud) oraz dyrektorem artystycznym festiwalu Orgue en Jeux. W tym samym czasie założył prywatną szkołę muzyczną Centre Musical Stravinsky. W kwietniu ubiegłego roku został zastępcą głównego organisty katedry w Lozannie.
Omówienie programu
Organiści dzielą się na tych, którzy swoje recitale rozpoczynają muzyką Bacha i na tych, którzy muzyką Bacha kończą… To żart, w którym jednak jest ziarenko prawdy – jedni uważają bowiem, że od Bacha wszystko się zaczęło, inni – że do Bacha wszystko dąży. Czy jedni albo drudzy mają rację? Trudno powiedzieć. Pewne jest natomiast, że dziedzictwo Bachowskie odbija się do dziś szerokim echem, i to przede wszystkim w muzyce organowej. Recital Tommasa Marii Mazzolettiego będzie tego dobrym przykładem.
Preludium i fuga e-moll BWV 548 Johanna Sebastiana Bacha to jedno z dość późnych, powstałych w Lipsku, mistrzowskich ujęć gatunku dualistycznej formy organowej, złożonej ze swobodnego wstępu i ścisłej części drugiej. Ciemne, wręcz ponure preludium poprzedza czterogłosową fugę, której pełen chromatycznych dźwięków temat uparcie krąży wokół tonacji zasadniczej. To jeden z najdłuższych, najbardziej kunsztownych i wirtuozowskich utworów organowych Bacha.
Nawiązaniem do barokowych form jest Preludium e-moll Feliksa Nowowiejskiego, utrzymane w tej samej tonacji co dzieło Bacha. Jest zaledwie ułamkiem ogromnej, dziś bardzo popularnej na całym świecie, twórczości organowej najwybitniejszego kompozytora warmińskiego. Warto przypomnieć, że pierwsze szlify muzyczne urodzony w Barczewie twórca zdobywał w Świętej Lipce, że grywał na organach katedry olsztyńskiej oraz że w 1931 roku został mianowany honorowym członkiem The Organ Music Society w Londynie.
César Franck był najwybitniejszym kompozytorem kręgu francuskiego drugiej połowy XIX wieku, autorem dzieł orkiestrowych, które świetnie znają bywalcy sal koncertowych oraz słynnej Sonaty skrzypcowej A-dur. Przede wszystkim jednak był najsłynniejszym organistą swoich czasów. Przez ponad cztery dekady pełnił funkcję organisty tytularnego bazyliki św. Klotyldy w Paryżu. Franck uważany jest za twórcę „symfonizmu organowego”. Usłyszymy najbardziej znany Jego Chorał – III a-moll, który został napisany przez Césara Francka w 1890 roku, w ostatnim roku życia tego belgijskiego kompozytora.
Również w Paryżu tworzył Charles Maria Widor – francuski kompozytor i organista przełomu XIX i XX wieku, przez ponad sześćdziesiąt lat organista kościoła św. Sulpicjusza w Paryżu, drugiej co do wielkości – po katedrze Notre-Dame – świątyni paryskiej. W jej wnętrzu wyróżnia się imponujący prospekt organowy: instrument powstał w latach sześćdziesiątych XVIII wieku, po stu latach został rozbudowany. Organy te, liczące aż 101 głosów, mają we Francji status pomnika narodowego i są znane na całym świecie ze względu na brzmienie i mistrzowską konstrukcję. Właśnie na ten instrument Widor napisał dziesięć symfonii organowych – w Olsztynie usłyszymy Allegro z VI Symfonii. Nazwa może zaskakiwać, bo przecież symfonia to utwór na orkiestrę symfoniczną, jednak to właśnie dzięki organom, które miał do dyspozycji, Widor stworzył muzykę monumentalną, o bogatym, potężnym brzmieniu przypominającym wielki zespół orkiestrowy.
Recital zakończy się dziełami twórców pochodzących z ojczyzny wykonawcy. Najpierw zabrzmią Entrée Pontificale op. 104 nr 1, Pieśń wieczorna op. 92 nr 1, Etiuda symfoniczna op. 78 Marca Enrica Bossiego. Wykształcony w konserwatoriach Bolonii i Mediolanu Bossi – kompozytor, organista katedry w Como, profesor organów w konserwatorium Neapolu, a następnie w Bolonii, Wenecji i Rzymie – położył podwaliny pod standardy nauczania gry organowej, obowiązujące we Włoszech do dziś. Kompozytor miał niebywałą okazję zagrać na największych działających organach na świecie – instrumencie Wanamakera w Filadelfii, jednak przypłacił tę podróż życiem: zmarł w 1925 roku na statku, w drodze powrotnej z Ameryki. Nawiązaniem do Bacha będzie Preludium na temat Chorału a-moll J.S. Bacha Ottorina Respighiego. Najwybitniejszy włoski kompozytor pierwszej połowy XX wieku, ale także muzykolog i znawca muzyki dawnej lubił w swojej twórczości sięgać w przeszłość – jego język muzyczny był tradycyjny, a we wszystkich utworach słychać tęsknotę za harmoniami minionych wieków.
Pietro Alessandro Yon, ostatni kompozytor, którego dzieła usłyszymy, pochodził z Piemontu, podobnie jak Tommaso Maria Mazzoletti, jednak większość życia spędził w Stanach Zjednoczonych, tam też zrobił karierę. On również grał na organach Wanamakera, a w 1921 roku został mianowany tytularnym organistą Watykanu. Podczas recitalu usłyszymy jego bardzo kontrastowe dzieła: uroczą, lekką Humoreskę „l’Organo Primitivo” (Toccatinę fletową), dramatyczne Canto Elegiaco oraz Rapsodię włoską.
WSPÓŁPRACA PROGRAMOWA
Koncert objęty projektem „WARMIŃSKO-MAZURSKA KARTA SENIORA” oraz programem „WARMIA I MAZURY DLA DUŻEJ RODZINY”