Repertuar

Karel Martinek (Czechy) – organy
Jagienka Perlikiewicz-Kass – prowadzenie

Program:
Johann Sebastian Bach:
Fuga sopra il Magnificat BWV 733
Preludium chorałowe Minął stary rok, BWV 614
Preludium i fuga e-moll BWV 548

 Feliks Nowowiejski – Fantazja polska op. 9

Louis Vierne – Utwory fantastyczne
Prélude (I suita op. 51)
Carillon de Westminster (III suita op. 54)

 Marcel Dupré – Symfonia-Passion, na organy op. 23:
Świat w oczekiwaniu na Zbawiciela
Nativité

Leoš Janáček – Postludium z Missa Glagolitica

Jehan Alain – Wiszący ogród
Litanies

Karel Martinek – Improwizacja

Karel Martínek – organy
Jest szefem chóru i organistą w Kościele św. Maurycego w swoim rodzinnym Ołomuńcu, gdzie gra na słynnym instrumencie Michaela Englera.
Urodził się w 1979 r. i tam studiował na Uniwersytecie Palackiego (Wydział Matematyczno-Fizyczny, później Wydział Filozoficzny – muzykologia). W latach 2004-2009 studiował grę na organach w Akademii Muzycznej im. L. Janáčka w Brnie pod kierunkiem K. Klugarovej i improwizację organową pod kierunkiem K. Pokory.
Brał udział w wielu kursach mistrzowskich pod kierunkiem znanych organistów (Susan Landale, Martin Sander, Günther Kaunzinger, Julian Gembalski, Reitze Smits), a także w kilku konkursach interpretacyjnych i improwizacyjnych. Od 2014 roku doskonali swoje umiejętności improwizatorskie pod okiem Philippe Lefebvre‘a, tytularnego organisty katedry Notre-Dame w Paryżu.
Jego koncerty w Czechach i za granicą (Francja, Niemcy, Austria, Włochy, Finlandia, Polska, Słowacja, Netherlads, Ukraina) obejmują literaturę organową wszystkich epok stylowych; jednak wiele uwagi poświęca improwizacji. Jego recitale odbywały się w słynnych katedrach w Europie (Notre-Dame de Paris, Stefansdom w Wiedniu, Basilica S. Rita w Turynie i innych). Był pedagogiem improwizacji w Konserwatorium Kościelnym w Opawie (2007-2009). Aktualnie jest wykładowcą organów w Konserwatorium Akademii Ewangelickiej w Ołomuńcu.
Regularnie współpracuje z wybitnymi morawskimi zespołami muzycznymi. Nagrał i wyprodukował kilka płyt CD i brał udział w tworzeniu filmów dokumentalnych dla Uniwersytetu Palackiego. Karel Martínek jest również kompozytorem, Oprócz utworów solowych na organy skomponował utwory na fortepian, chór i orkiestrę. Niektóre z nich zdobyły nagrody na konkursach kompozycyjnych.
Organista jest dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Organowego w Ołomuńcu.

Omówienie wybranych pozycji z programu:
Jan Sebastian Bach
Preludium chorałowe BWV 614 (Minął stary rok)
Powstanie przepięknego zbioru opracowań chorałów na organy, tzw. Orgelbuchlein (BWV 599-644) przypada na okres niemal ostatnich tygodni pobytu Bacha w Weimarze – w dodatku przymusowego, gdyż książę Johann Ernst kazał zamknąć za kratki „uparcie” proszącego o zwolnienie ze służby Bacha. Ten zbiór niewielkich utworów można zaliczyć do dzieł, które nam pozwalają nam wejrzeć w głąb osobowości twórczej kompozytora.

W tytule Bach napisał: „Orgelbuchlein. W której początkującemu organiście wskazówki są dane, jako na wszelkie sposoby chorał wykonywać…” Nie należy jednak zapominać , że obok celu dydaktycznego, w rzeczywistości opracowania chorałów są wspaniałymi klejnotami sztuki kompozytorskiej.

Preludium i fuga e-moll BWV 548 słusznie są uważane za najtrudniejsze dzieła w repertuarze organistów. Trudne pod względem technicznym jak i interpretacyjnym stawiają wysoko poprzeczkę przed wykonawcą, który musi  nadać odpowiedni wyraz wewnętrznej wielkości tej muzyki, wspaniałej zarówno w formie jak i brzmieniu.

Preludium zdumiewa logiką konstrukcji a materiał tematyczny jest zdumiewająco jednolity: nawet motywy poboczne wyrastają z istoty tematu głównego.

Fuga nawiązuje w budowie do późniejszego rozwoju klasycznej sonaty z ekspozycją, przetworzeniem i repryzą. Jednym słowem: Geniusz Bacha w każdym takcie!

Feliks Nowowiejski – Fantazja polska op. 9 nr 1 „Pasterka na Wawelu”
Fantaisie polonaise op. 9 nr 1: Minuit de Noël dans la Cathédrale au Wawel de Cracovie została wydana po raz pierwszy w 1911 roku w oficynie Gebethner & Wolff (Warszawa). Polski tytuł – Fantazja Polska op. 9 nr 1. Pasterka na Wawelu – pojawił się w następnych wydaniach (opartych na pierwodruku) w 1960 roku (PWM Kraków, wznowienia: 1977, 1987, 1998) i w 1994 roku (Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie). Kompozytor wykorzystał w tym utworze tematy kolęd Anioł pasterzom mówił i Gdy się Chrystus rodzi, zestawiając je w kontrapunkcie najniższych głosów. Główny temat stanowi melodia Anioł pasterzom mówił, pojawiająca się w kulminacyjnym momencie w wielogłosowym opracowaniu chorałowym. Motywy towarzyszące mają charakter stylizacji nawiązujących do odgłosu dzwonów kościelnych i muzyki górali podhalańskich (z użyciem charakterystycznej dla niej skali lidyjskiej).

Louis Vierne – Utwory fantastyczne
Prélude (I suita op. 51)
Carillon de Westminster (III suita op. 54)
Powyższe kompozycje w niezwykły sposób eksplorują możliwości brzmieniowe współczesnych organów z całą paletą ich przebogatych możliwości kolorystycznych, brzmieniowych i wyrazowych. Louis Vierne będąc od urodzenia niemal całkowicie niewidomym posiadał szczególną wrażliwość na brzmienie. Studiował w Institution des Jeunes Aveugles w Paryżu oraz w Konserwatorium Paryskim; uczeń Charlesa-Marie Widora i Césara Francka. Kontynuował  zapoczątkowany przez Césara Francka symfonizm organowy. Od  1900 był organistą katedry Notre-Dame w Paryżu, uczył także w paryskim konserwatorium. Do jego uczniów należą: Joseph Bonnet, Marcel Dupré i Nadia Boulanger. Dwukrotnie odbył podróż koncertową do Anglii (1926, 1927), a w 1928 po Ameryce Północnej (USA, Kanada), zbierając środki na remont organów w katedrze Notre-Dame.

Zmarł 2 czerwca 1937 w trakcie koncertu w katedrze Notre-Dame, podczas którego towarzyszył mu Maurice Duruflé. Pogrzeb odbył się 5 czerwca w tej samej świątyni, a jego ciało spoczęło na Cmentarzu Montparnasse w Paryżu.

Omówienie koncertu – Janusz Ciepliński

Koncert objęty projektem „WARMIŃSKO-MAZURSKA KARTA SENIORA” oraz programem „WARMIA I MAZURY DLA DUŻEJ RODZINY”