26 maja 2023
piątek
godz. 19:00
sala koncertowa Filharmonii
Koncert symfoniczny
Giancarlo De Lorenzo (Włochy) – dyrygent
Małgorzata Wygoda – fagot
Karolina Mętrak – fagot
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej
W programie:
Wolfgang Amadeus Mozart – Symfonia nr 10 G-dur KV 74
Antonio Vivaldi – Koncert na dwie wiolonczele g-moll RV 531 w transkrypcji na dwa fagoty
Joseph Haydn – Symfonia „Londyńska” nr 103 „Rullo di timpani”
„Symfonie są triumfem sztuki. Nieograniczone i wolne – artysta może w nich zakląć cały świat uczuć”, pisał w 1803 roku krytyk „Musikalisches Taschenbuch”. W XVIII wieku – stuleciu, w którym narodził się gatunek symfonii – powstało ich kilkanaście tysięcy. W kolejnych epokach symfonia nie straciła na popularności, choć zmieniła się i wciąż się zmienia. A jak brzmiała na samym początku?
Zawsze przeznaczona była dla słuchacza, a nie do prywatnego użytku samych wykonawców. Była więc gatunkiem muzycznym stricte publicznym. Wyrosła z trzyczęściowej włoskiej sinfonii (uwertury) operowej. Na estrady koncertowe zawitała dzięki zbiorowemu wysiłkowi wielu kompozytorów, w tym Wolfganga Amadeusa Mozarta, który od najwcześniejszych lat komponował dzieła symfoniczne. Z najwcześniejszego okresu twórczości pochodzi Symfonia G-dur KV 74, pisana w 1770 roku w Mediolanie. Być może miała być uwerturą do opery Mitridate, re di Ponto, ostatecznie została dziełkiem koncertowym – krótkim, zwiewnym i lekkim, pełny wdzięku typowego dla stylu galant, z trzema częściami granymi attaca, przeznaczonym na smyczki, oboje i rogi.
Jeśli KV 74 Mozarta symbolizuje początek wielkiej kariery gatunku symfonicznego, to Symfonia Es-dur Hob. I/103 „Z werblem na kotłach” Josepha Haydna wyznacza punkt szczytowy jego rozwoju. Jest przedostatnim z dwunastu wielkich dzieł tego gatunku, jakie Haydn napisał na koncerty w Londynie, gdzie gościł dwukrotnie (1791–1792 i 1794–1795). Kompozytor, choć pracował na prowincjonalnym dworze Esterházych, znany był już powszechnie w całej Europie, ale to dopiero występy w Anglii ugruntowały jego pozycję najwybitniejszego muzyka swoich czasów. Symfonie „londyńskie” stanowią zaś szczytowe osiągnięcie Haydna na polu muzyki orkiestrowej. Są one z jednej strony genialnymi egzemplifikacjami gatunku, jego formy i zasad tworzenia (które Haydn sam ustalił), z drugiej dowodzą, jak bardzo kompozytor lubił się bawić konwencjami i przekraczać granice. W każdym z dzieł jest nieprzewidywalny i dowcipny, w każdym twórczy i niesztampowy. W Symfonii Es-dur słychać to już na samym początku – wszystko zaczyna się długim werblem na kotłach bez akompaniamentu. A potem? Potem, w każdej kolejnej z czterech części, jest tylko coraz ciekawiej.
Utwory symfoniczne klasyków rozdzieli Koncert g-moll RV 531 Antonia Vivaldiego, w oryginale komponowany na dwie wiolonczele. To jeden z genialnych przykładów barokowego koncertu, którego formę Vivaldi – jak Haydn w przypadku symfonii –ugruntował. Większość swoich dzieł koncertowych pisał dla dziewcząt z weneckiego Ospedale della Pietà – przytułku dla sierot, w którym przywiązywano wielką wagę do edukacji muzycznej. Rudy Ksiądz stworzył tam jedną z najlepszych w Europie orkiestr, wykształcił też wiele wybitnych wirtuozek rozmaitych instrumentów. Jednym z ciekawszych, napisanych właśnie dla nich koncertów jest RV 531 – jedyny podwójny koncert wiolonczelowy (fagotowy), pełen głębokich emocji, trzymający w napięciu od pierwszych dźwięków. To zdecydowanie Vivaldi w najlepszym wydaniu.
Giancarlo De Lorenzo – dyrygent
W szkole muzycznej w Brescii uczył się gry na organach i kompozycji organowej w klasie F. Castellego. Ukończył Wydział Dramatu, Sztuki i Muzyki na Uniwersytecie Bolońskim, studiował także dyrygenturę i kompozycję w tamtejszym konserwatorium w klasie G. Cataldy.
W 1992 roku został dyrygentem orkiestry Vox Aurae, a w 2003 roku – dyrektorem artystycznym i pierwszym dyrygentem Orchestra del Teatro Olimpico w Vicenzy. Do 2011 roku odbył z tym zespołem kilka tournées zarówno po Włoszech jak i za granicą. Współpracował z tak znakomitymi solistami, jak L.G. Uriol, M. Fornaciari, A Bacchetti, S.Krylov, F. Manara, A. Persichilli, P. Hommage, E. Klein, G. Costa, U. Clerici, B. Engerer, P. Entremont, M. Rudy, E. Virsaladze, S. Mintz, U. Ughi, P. Amoyal, P. Galliano, H. Uehara, R. Bahrami, M. Maisky.
Wśród orkiestr, którymi Giancarlo De Lorenzo dyrygował są: Orchestra Sinfonica di Sanremo, I Solisti di Perugia, Orchestra di Padova e del Veneto, I Pomeriggi Musicali w Mediolanie, Orchestra Filarmonica Italiana, Orchestra Sinfonica Abruzzese, Orkiestra Filharmonii Europejskiej w Magdeburgu, Mainzer Kammerorchester, Orkiestra Kameralna w Stambule, NFM Orkiestra Symfoniczna we Wrocławiu, Orkiestra Symfoniczna w Kijowie, Orkiestra Ermitażu w Petersburgu, Helsińska Orkiestra Barokowa, Orkiestra Filharmonii w Turynie, I Virtuosi Italiani, Riverside Symphonie Orchestra w New Jersey, Philarmonie der Nationen, Orquesta Sinfonica del Estado de Mèxico, Orchestra Sinfonica do Teatro Nacional de Brasília, Orquestra Clássica da Madeira, Orchestra Sinfônica of Cipro, Orchestra Sinfônica of Extremadura, Orchestra Sinfônica w Maracaíbo, Orchestra Sinfônica w Manaus, Orchestra Metropolitana w Lisbonie, Sinfonia Toronto, Orchestra Sinfonica w Istambule, Orkiestra Filharmonii Belgradzkiej. Artysta miał także zaszczyt prowadzić Kammerorchester der Münchner Philharmoniker i London Mozart Players podczas serii koncertów w kilku krajach europejskich w sezonie 2008/2009.
W 2009 roku Giancarlo De Lorenzo dyrygował orkiestrą Sinfonica Abruzzese w Teatro Alla Scala w Mediolanie w specjalnym programie przygotowanym z okazji otwarcia odbudowanego po trzęsieniu ziemi gmachu Teatro Comunale w L’Aquila. W kwietniu 2010 roku wraz ze słynną Accademia Nazionale di Santa Cecilia w Rzymie i klarnecistą Fabrizio Melonim nagrał płytę-cegiełkę na rzecz odbudowy teatru w L’Aquila. W latach 2012 i 2013 dyrygował orkiestrą Teatro Carlo Felice w Genui. Pod jego batutą wystąpili wówczas pianista A. Bacchetti i wiolonczelista E. Dindo. W 2012 roku został zaproszony na Festiwal w Santander, gdzie wraz z Orkiestrą Symfoniczną w Bilbao wykonał Tryptyk rzymski Ottorina Respighiego, dokonał też światowego prawykonania X Symfonii Tomàsa Marco.
Jako dyrygent operowy stworzył wiele przyjmowanych entuzjastycznie i docenionych przez krytykę przedstawień takich dzieł, jak Wesele Figara Mozarta, Rigoletto Verdiego, La serva padrona Pergolesiego, Il Signor Bruschino Rossiniego, Syrulik sewilski Paisiella, Napój miłosny Donizettiego.
W ostatnich latach Giancarlo De Lorenzo zapraszany był często do Hiszpanii oraz do Nowego Jorku. W Ameryce występował w Barge Music, St. Clement’s Theatre i Carnagie Hall. Mediolańska wytwórnia płytowa Agorà opublikowała liczne płyty dyrygenta, na których zarejestrował symfonie na smyczki Durantego, dzieła kompozytorów barokowych, włoskich twórców XX wieku, symfonie Myslivečka, Gassmana i koncerty fortepianowe Mozarta.
Obecnie Giancarlo de Lorenzo jest dyrektorem artystycznym Spazio Sinfonico w Brescii. Od 2012 roku pełni funkcję głównego dyrygenta orkiestry filharmonicznej w Grosseto, zaś od stycznia 2015 roku jest głównym dyrygentem i dyrektorem artystycznym Orkiestry Symfonicznej w San Remo.
Koncert objęty projektem „WARMIŃSKO-MAZURSKA KARTA SENIORA” (zniżka 50% od ceny biletu normalnego), programem „WARMIA I MAZURY DLA DUŻEJ RODZINY” oraz programem „KARTA DUŻEJ RODZINY” (Pakiet rodzinny w cenach: Rodzic – 30 zł, Dziecko – 15 zł). Bilety w cenach specjalnych do nabycia tylko w kasie Filharmonii za okazaniem Kart.