13 listopada 2021
sobota
godz. 17:00
sala koncertowa Filharmonii
Koncert jubileuszowy z okazji 75-lecia Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej
Piotr Sułkowski – dyrygent
Jakub Kuszlik – fortepian, laureat IV nagrody 18. Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina 2021, Nagroda Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej
Program:
Feliks Nowowiejski:
– Uwertura Powrót Syna Marnotrawnego
– Poemat symfoniczny Śmierć Ellenai op. 17 nr 3
– Marsz pretorianów z oratorium Quo Vadis op. 13
Maciej Zieliński – Uwertura koncertowa Fireworks na orkiestrę (prawykonanie – utwór specjalnie napisany na jubileusz Filharmonii)
Fryderyk Chopin – Koncert fortepianowy e-moll op. 11
Współorganizatorem wydarzenia jest Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego
Trudno wyobrazić sobie uroczysty koncert jubileuszowy w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej bez utworów jej patrona, Feliksa Nowowiejskiego. Trudno również wyobrazić sobie, by tego wieczoru nie zabrzmiała muzyka Fryderyka Chopina, skoro zaledwie trzy tygodnie wcześniej zakończył się w Warszawie Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Dołóżmy do tego dzieło napisane specjalnie na ten wieczór przez Macieja Zielińskiego, a otrzymamy program idealnego koncertu jubileuszowego.
Twórca melodii Roty obecny jest nieprzerwanie, od ponad stu lat, w kulturze polskiej. Ale z ogromnego dorobku Feliksa Nowowiejskiego wykonywana była tylko drobna część. Talent Nowowiejskiego, potwierdzony światową popularnością jego oratoriów, przyćmiony został przez Karola Szymanowskiego i jego następców. Dyskredytowano przy tym autora Legendy Bałtyku jako kompozytora wtórnego, epigona późnego romantyzmu. Brakowało – i wciąż brakuje – wydań nutowych jego większych dzieł. Trudno więc przecenić fakt, że w ostatniej dekadzie artyści Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej i zaproszeni soliści pod kierunkiem Piotra Sułkowskiego, wykonali aż trzy wielkie oratoria najsłynniejszego barczewianina. Okazało się, że muzyka ta ma wielki potencjał: jest znakomicie napisana i niezwykle efektowna.
Na koncercie jubileuszowym usłyszymy uwerturę do oratorium Powrót syna marnotrawnego – kompozycję, która nie jest składanką motywów, lecz spójną opowieścią streszczającą całe oratorium. Odnajdziemy tu echa Berlioza i Wagnera, wyłaniają się również motywy przewodnie: akordy grane przez fagoty, kontrafagot, blachę z tłumikami, smyczki i organy symbolizują surową postać biblijnego Ojca, zaś wiolonczele i altówki grają melancholijny temat Syna. Z kolei poruszająca Śmierć Ellenai nawiązuje do poematu Anhelli Juliusza Słowackiego i słynnego obrazu Jacka Malczewskiego. Jest muzyczną, bardzo kameralną (tylko smyczki i klarnet) ilustracją trzynastego rozdziału Anhellego, w którym była zbrodniarka, towarzyszka tytułowego bohatera, umiera na sybirskim wygnaniu, a jej ciało zostaje wniebowzięte przez anielicę Eloe. Na przeciwległym biegunie znajduje się najsłynniejszy fragment Quo Vadis – bombastyczny, militarny Marsz pretorianów, który pojawia się w drugiej scenie oratorium. Bardzo często wykonywany bywa na koncertach jak osobny utwór, i trudno się dziwić – swoją chwytliwą melodią i symfonicznym rozmachem zawsze wywiera na słuchaczach wielkie wrażenie.
Jakie wrażenie wywrze Uwertura koncertowa Macieja Zielińskiego? Przekonamy się podczas uroczystego wieczoru, gdy zabrzmi po raz pierwszy. W zamierzeniu twórcy, jednego z czołowych polskich kompozytorów średniego pokolenia, ma wykorzystywać „współczesne brzmienie orkiestry symfonicznej i współczesne techniki orkiestrowe w unikatowy sposób”. Zapowiada się niezwykle ciekawie, bo Maciej Zieliński lubi korzystać z postmodernistycznej wolności i zderzać ze sobą nieoczywiste, unikatowe pomysły fakturalne, brzmieniowe czy narracyjne.
W drugiej części koncertu na estradzie olsztyńskiej filharmonii wystąpi Jukub Kuszlik, który na pytanie o „swojego” Chopina, zadane mu po przesłuchaniach trzeciego etapu Konkursu Chopinowskiego, odpowiedział: „Myślę, że jest bardzo romantyczny, ma w sobie dużo dramatyzmu, jednocześnie jest bardzo filozoficzny”. W wykonaniu polskiego pianisty, studenta Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, usłyszymy Koncert fortepianowy e-moll op. 11 Fryderyka Chopina. Jest on rozwinięciem idei i aury uczuciowej Koncertu f-moll op. 21 (w rzeczywistości pierwszego). Każda z jego części utrzymana jest w odrębnym, wyrazistym charakterze. „Część pierwszą można uznać za bardzo dalekie, lecz niewątpliwe echo poloneza, druga wnosi charakter romansowo-nokturnowy, trzecia, wyraźnie już taneczna, stanowi stylizację krakowiaka”, pisał Mieczysław Tomaszewski. Szeroki gest i romantyczny rozmach ogniw skrajnych wspiera orkiestra. W Allegro maestoso przedstawia w dużej ekspozycji trzy tematy, podjęte następnie i przekształcane przez instrument solowy. W ostrym, żywiołowym finałowym Rondzie, daje fortepianowi stosowny „przytup” w krakowiakowym temacie. Jedynie w Larghetto wycofuje się, by pozwolić wybrzmieć quasi-improwizowanym, przeplatającym się i odmienianym motywom. Sam Chopin pisał: „Nie ma być mocne, jest ono więcej romansowe, spokojne i melancholiczne. […] Powinno czynić wrażenie miłego spojrzenia w miejsce, gdzie stawa tysiąc lubych przypomnień na myśl. Jest to jakieś dumanie w piękny czas wiosenny, ale przy księżycu”. Rzecz znamienna: już nigdy więcej Chopin nie był tak wylewny w mówieniu zarówno o swoich uczuciach, jak i muzyce.
Jakub Kuszlik
Wybitnie utalentowany absolwent klasy fortepianu prof. Katarzyny Popowej-Zydroń w bydgoskiej Akademii Muzycznej. Laureat IV nagrody na XVIII Konkursie Chopinowskim i nagrody Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków także na XVIII Konkursie Chopinowskim. Jest także laureatem II nagrody X Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Ignacego J. Paderewskiego w Bydgoszczy (2016), półfinalistą Konkursu Beethovena w Bonn (2017), zdobywcą wielu laurów w konkursach pianistycznych m. in.: Ogólnopolskiego Konkursu Pianistycznego w Koninie (III miejsce, 2010), Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego w Zgorzelcu (II miejsce, 2011), Turnieju Pianistycznego im. H. Czerny Stefańskiej w Żaganiu (I miejsce, 2012), Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego EPTA w Krakowie (II miejsce, 2012) i Międzynarodowego Konkursu im. M. Moszkowskiego w Kielcach (I miejsce, 2013), II nagrody na X Konkursie „Artur Rubinstein in memoriam” w Bydgoszczy (2014), Grand Prix i I nagrody na XIII Konkursie im. Ludwika Stefańskiego i Haliny Czerny- Stefańskiej w Płocku (2014), nagrody IPiUM „SILESIA” Estrady Młodych 49. Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku (2015). Jakub Kuszlik jest również stypendystą Fundacji Czarneckich i Prezydenta Miasta Bydgoszczy. Koncertował w Polsce i za granicą, między innymi w USA, Japonii, Wietnamie, Niemczech, Włoszech, Grecji, Norwegii, Islandii i Armenii. W listopadzie 2018 pianista wystąpił z ogromnym sukcesem w Lincoln Center w Nowym Jorku. W marcu 2019 roku Jakub Kuszlik zdobył II nagrodę w Hilton Head International Piano Competition w Nowym Jorku, a w czerwcu 2019 III nagrodę w Top of the World International Piano Competition w Tromsø w Norwegii.
Maciej Zieliński
Urodził się w 1971 r. w Warszawie. W 1996 r. ukończył z wyróżnieniem warszawską Akademię Muzyczną w klasie kompozycji prof. Mariana Borkowskiego, a w 1999 r. – studia podyplomowe w Royal Academy of Music w Londynie pod kierunkiem Paula Pattersona. W latach 1993-97 uczestniczył w Międzynarodowych Kursach dla Młodych Kompozytorów (PTMW) oraz w I Międzynarodowych Spotkaniach Młodych Kompozytorów w Apeldoorn (Holandia, 1995), pracując z kompozytorami takimi jak: L. Andriessen, O. Balakauskas, M. Finessy, Z. Krauze, Cl. Lefebvre, W. Szalonek, and J. Yuasa.
Jego twórczość współczesna jest określana mianem „postmodernizmu emocjonalnego”. Zwraca uwagę swoją ekspresyjnością, inwencją formalną i strukturalną, oryginalną orkiestracją oraz indywidualnym spojrzeniem na postmodernizm.
Jego utwory były wykonywane w ramach festiwali takich jak: Warszawska Jesień, Warszawskie Spotkania Muzyczne, Forum Lutosławskiego, Musica Polonica Nova, Gaude Mater, AudioArt, XIV Synthesizer-Musik-Festival w Brunszwiku, Musica del Novecento w Rzymie, European Youth Music Festival Copenhagen ’96, Park Lane Festival w Londynie, Światowe Dni Muzyki w Rumunii, Prestigne Festival w Walli. Niektóre są dostępne na płytach wydanych przez EMI Music, Dux, Universal Music, Polskie Nagrania i Acte Préalable. Płyta z I Kwartetem smyczkowym w wykonaniu kwartetu DAFO, wydana przez PWM/Dux, otrzymała nagrodę Fryderyk 2002. We wrześniu 2011 roku ukazała się płyta monograficzna z jego twórczością poważną Across the Millenniums – Muzyka z przełomu tysiącleci. W lutym 2012 roku otrzymał nominację do nagrody Fryderyk 2012 w kategorii „Kompozytor Roku”. W roku 2014 jego album „V Symphony” otrzymał nominację do nagrody „Fryderyk 2014” w kategorii „Album roku”.
W 2000 r. jego kompozycja Lutosławski in memoriam na obój i fortepian została wybrana przez Associated Board of Royal Schools of Music do programu egzaminacyjnego szkół angielskich.
Maciej Zieliński jest laureatem wielu konkursów w Polsce i za granicą. Otrzymał m.in.: II Nagrodę Kapituły Krytyków II Forum Młodych Kompozytorów w Krakowie, II Nagrodę w VI Konkursie Muzyki Syntezatorowej i Komputerowej w Braunschweig (Niemcy), II Nagrodę w I Konkursie Młodych Kompozytorów Musica Sacra w Warszawie, III Nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim Jihlava’96 (Czechy), III Nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim Gdańsk 1997, Nagrodę Główną w Konkursie PTMW na Projekt Multimedialny w Warszawie, Alan Bush Composition Prize (Wielka Brytania), Josiah Parker Composition Prize (Wielka Brytania).
Był stypendystą Ministra Kultury i Sztuki (1995) oraz British Council Fellowship Award (1998). W latach 1994–96 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Zarządu Koła Młodych ZKP. W roku 2000 pełnił funkcję moderatora XX Międzynarodowych Kursów dla Młodych Kompozytorów w Radziejowicach, a w 2003 r. – dyrektora kursu. Uczestniczył w pracach krajowego jury festiwalu Światowe Dni Muzyki MTMW (2002 i 2004) oraz Konkursów Kompozytorskich im. Tadeusza Bairda i Musica Sacra. W latach 2002-2007 pełnił funkcję wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, a w latach 2013-2015 funkcję wiceprezesa Związku Kompozytorów Polskich.
Szerokiej publiczności znany jest jako twórca muzyki do wielu filmowych hitów ostatnich lat (ponad 10 mln widzów), a także, jako autor piosenek i aranżacji dla gwiazd polskiej sceny muzycznej. Ostatnio rozwija swoją karierę również w USA, gdzie skomponował muzykę do kilku niezależnych filmów amerykańskich.
W 2016, 2017 i 2020 roku kompozytor otrzymał nominacje do Polskiej Nagrody Filmowej „Orły” w kategorii „Najlepsza Muzyka” za muzykę do filmów: „Fotograf” w reż. Waldemara Krzystka oraz „Sługi Boże” i „Sługi Wojny” w reż. Mariusza Gawrysia.
W 2019 roku otrzymał nagrodę „Best Score” na „New Filmmakers LA Awards” za muzykę do amerykańskiego filmu „Alaska is a Drag” w reż. Shaz Bennett oraz nominację do Crystal Pine Award na International Sound and Film Music Festival w Puli za muzykę do filmu „What a Country!” w reż. Vinko Bresana.
Więcej: www.maciejzielinski.pl
Uwertura Koncertowa „Fireworks” powstała na zamówienie Orkiestry Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej i jest dedykowana orkiestrze oraz jej dyrektorowi Piotrowi Sułkowskiemu. Utwór składa się z trzech fragmentów poświęconych poszczególnym żywiołom – powietrzu, wodzie i ogniowi. Każda z części rozpoczyna się charakterystycznym motywem tutti, który w partyturze układa się w angielskie nazwy żywiołów: AIR, WATER, FIRE. Utwór powstał z myślą o koncercie jubileuszowym 75-lecia orkiestry, stąd wieńczy go uroczyste, fanfarowe zakończenie.
Realizacja koncertu pod patronatem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w ramach projektu TUTTI.pl promującego wykonawstwo muzyki polskiej
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca