8 marca 2020
niedziela
godz. 18:00
Sala Koncertowa Filharmonii
Bukiet barwnych głosów z okazji Dnia Kobiet
Szanowni Państwo.
Z przyczyn niezależnych od filharmonii nastąpiła zmiana dyrygenta.
Koncert poprowadzi maestro Jerzy Kosek.
Jerzy Kosek – dyrygent
Magdalena Stefaniak (laureatka II nagrody Międzynarodowego Konkursu Wokalnego Złote Głosy 2019, nagroda pozaregulaminowa Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej)
Nikhil Goyal (Indie) – baryton (laureat II nagrody Międzynarodowego Konkursu Wokalnego Złote Głosy 2019, nagroda pozaregulaminowa Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej)
Chór Cantores Varmienses (przygotowanie – Benedykt Błoński)
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej
Program:
L. v. Beethoven – Uwertura Coriolan z opery Fidelio
W. A. Mozart – recytatyw i aria Hrabiego Hai gia vinta la causa… Vedro’ mentr’io sospiro z opery Wesele Figara
W.A. Mozart – duet Zerliny i Don Giovanniego La ci darem la mano z I aktu opery Don Giovanni
G. Puccini – walc Musetty Quando m’en vo z II aktu opery Cyganeria
W.A. Mozart – duet Susanny i Hrabiego Crudel! Perchè finora z III aktu opery Wesele Figara
G. Puccini – aria Lauretty O mio babbino caro z I aktu opery Gianni Schicchi
G. Bizet – aria Escamillia Votre toast, je peux vous z I aktu opery Carmen
G. Verdi – chór cyganów Vedi, le fosche notturne spoglie z II aktu opery Il Trovatore
P. Czajkowski – aria Oniegina Vy mne pisali… Kogda by zhizn z I aktu opery Eugeniusz Oniegin
G. Verdi – chór kobiet Noi siamo zingarelle z II aktu opery Traviata
G. Rossini – aria Figara Largo al factotum z I aktu opery Cyrulik Sewilski
G. Verdi – chór niewolników Va pensiero z III aktu opery Nabucco
G. Verdi – recytatyw i aria Violetty E strano!… Sempre libera z I aktu opery Traviata
W.A. Mozart – duet Pa pa pa Papageny i Papagena z II aktu opery Czarodziejski Flet
Najbardziej lubimy te piosenki, które dobrze znamy: ten popularny slogan dotyczy również świata opery i operetki. Słynnych arii i chórów operowych słuchamy w oderwaniu od fabuły i dramaturgicznej całości dzieła – stały się one dla nas, odbiorców, atrakcyjnymi przebojami, natomiast dla wykonawców są materiałem na popisowe recitale. Rzadko chyba, słuchając operowych fragmentów, zastanawiamy się, jaką rolę owa aria czy chór pełniły w oryginalnym dziele. Taki sposób odbioru nie jest jednak wynalazkiem naszych czasów – bynajmniej! W ten sposób popisywały się już diwy i śpiewacy za czasów Bacha, a potem Mozarta i Beethovena. Warto jednak przy okazji znakomitego, przebogatego recitalu dwojga młodych śpiewaków, Magdaleny Stefaniak i Nikhila Goyala, przypomnieć sobie okoliczności powstania niektórych z tych ponadczasowych melodii.
Ponieważ świętujemy w tym roku 250 urodziny Ludwiga van Beethovena, warto zacząć od wielkiego solenizanta i jego uwertury Coriolan. Wiedeński dramatopisarz Heinrich von Collin miał czelność zmierzyć się z bohaterem, który został już uwieczniony przez Szekspira: rzymskim generałem Coriolanusem. Niestety Collinowi brakło talentu mistrza ze Stratfordu, miał za to więcej szczęścia niż on jeśli chodzi o kompozytora – tylko dzięki Beethovenowi nazwisko dramaturga nie popadło w kompletne zapomnienie. Uwertura powstała w wyjątkowo płodnym dla Beethovena 1807 roku, pomiędzy symfoniami Czwartą i Piątą. Echa tej ostatniej usłyszymy w Koriolanie: pierwszy temat utrzymany jest w tak lubianej przez Beethovena tonacji c-moll, natomiast drugi, liryczny, w równie często wykorzystywanej przezeń bohaterskiej Es-dur.
Jednym z najsłynniejszych numerów operowych wszech czasów jest chór Va, pensiero z opery Nabucco Giuseppe Verdiego. Biblijna opowieść o Żydach w babilońskiej niewoli po zburzeniu pierwszej świątyni w Jerozolimie stała się dla włoskiego kompozytora nośnikiem własnej tragicznej historii: w ciągu dwóch lat Verdi stracił dwoje małych dzieci i młodą żonę. Ton skargi i gniewu słychać we wstępnych akordach, potężnym fortissimo, które następnie przechodzi w łagodną, pastoralną niemal pieśń chóru. To pieśń o utracie, zrodzona z bólu i ogromnej straty. Pamiętajmy, że powstała ona rok po deklaracji Verdiego – wywołanej niepowodzeniem wcześniejszej opery oraz śmiercią najbliższych – że już nigdy niczego nie skomponuje. Jak dobrze, że rozpacz nie zwyciężyła.
Czy ktoś dziś pamięta, że treść opery Gianni Schicchi Giacomo Pucciniego została zaczerpnięta z Boskiej komedii Dantego? Jedna z najsłynniejszych arii operowych świata, O mio babbino caro, tak bardzo oderwała się od swoich korzeni, że mało kto wie, o co w niej tak naprawdę chodzi. A to po prostu skarga dziewczyny, która żali się tytułowemu „tatusiowi” (Gianniemu Schicchiemu, trzynastowiecznemu florenckiemu rycerzowi), że ten zabrania się jej widywać z ukochanym.
Historie miłosne się kończą, słowa ulatują, a muzyka pozostaje: uroczą melodię arii Pucciniego potrafią zagwizdać ludzie pod każdą szerokością geograficzną. Tak jak melodie większości arii, duetów i chórów operowych, które zabrzmią na dzisiejszym koncercie.
Jerzy Kosek – dyrygent
Ukończył z wyróżnieniem Średnią Szkołę Muzyczną w Olsztynie w klasie fortepianu, a następnie Akademię Muzyczną w Katowicach (dyplom z wyróżnieniem w klasie dyrygentury prof. Karola Stryi). Studia kontynuował w Halle w klasie prof. Olafa Kocha i w Wiedniu w klasie prof. Karla Ősterreichera i Vaclava Neumanna. Jest laureatem III Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów w Katowicach w 1987 roku, finalistą I Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów w Jerozolimie w 1995 roku.
Dyrygował większością orkiestr symfonicznych i kameralnych w Polsce, a także w Niemczech, Austrii, Danii, Holandii, Węgrzech, Ukrainie, Jugosławii, Wenezueli, Izraelu, Portugalii, Chinach, USA (m.in. w Carnegie Hall w Nowym Jorku). W swoim dorobku posiada szesnaście płyt CD, muzykę do filmów, muzykę dla radia oraz telewizji polskiej, izraelskiej i amerykańskiej.
W roku 1985 został asystentem prof. Karola Stryi, później dyrygentem Filharmonii Śląskiej w Katowicach. W latach 1990–1999 pełnił funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego
Filharmonii Częstochowskiej. Następnie przez cztery lata był dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Olsztyńskiej. Od 2000 do 2004 roku pełnił funkcję dyrektora artystycznego Filharmonii Koszalińskiej. W latach 2004–2006 był dyrektorem artystycznym Filharmonii Rzeszowskiej. W latach 2010–2014 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Sudeckiej. Obecnie jest I dyrygentem gościnnym Filharmonii Dolnośląskiej w Jeleniej Górze.
W latach 1985–1988 był zatrudniony w Akademii Muzycznej w Katowicach na etacie asystenta. Od 1994 do 1998 roku pracował jako asystent w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie. W latach 1999–2001 pracował w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, a następnie w Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach na stanowisku adiunkta. Od 2005 do 2011 roku pracował na Uniwersytecie Rzeszowskim na stanowisku profesora Uniwersytetu Rzeszowskiego. W latach 2006–2011 był prof. nadzw. dr hab. w Metropolitalnym Studium Organistowskim w Częstochowie. Od 2011 do 2018 roku pracował w Akademii Muzycznej im. J. I. Paderewskiego w Poznaniu jako Profesor Nadzwyczajny dr hab. W 2002 roku uzyskał kwalifikację I stopnia w dziedzinie dyrygentury w Akademii Muzycznej w Warszawie. W 2011 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego w Akademii Muzycznej w Poznaniu. Od roku 2016 pełni funkcję pierwszego dyrygenta gościnnego w Filharmonii Dolnośląskiej w Jeleniej Górze.
Magdalena Stefaniak
Ukończyła z wyróżnieniem Akademię Muzyczną im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu w klasie śpiewu solowego dr hab. Barbary Mądrej. Jest adeptką Programu Kształcenia Młodych Talentów – Akademia Operowa w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie. Zadebiutowała w 2013 roku jako Hrabina w Weselu Figara W.A. Mozarta pod batutą Macieja Wielocha na deskach Teatru Wielkiego w Poznaniu. Zaowocowało to szeregiem kolejnych kreacji scenicznych: Musetta w Cyganerii G. Pucciniego, Psyche w Erosie i Psyche L. Różyckiego (Opera Bałtycka w Gdańsku), Papagena w Czarodziejskim flecie Mozarta, Alicja w Alicji w Krainie Czarów G. Kaczmarka, Fruma Sara w Skrzypku na dachu J. Bocka (Teatr Wielki w Poznaniu), Pierwsza Dama i Papagena w spektaklu O Królestwie Dnia i Nocy i zaczarowanych instrumentach będącym adaptacją Czarodziejskiego fletu Mozarta, Paź w Rigoletcie G. Verdiego, Basia w Cudzie albo Krakowiakach i Góralach J. Stefaniego (Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie), jedna z Sióstr w Ognistym Aniele S. Prokofiewa (Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie, Grand Théâtre de Provence we Francji), Walentyna w Wesołej Wdówce F. Lehára (Mazowiecki Teatr Muzyczny w Warszawie).W 2019 roku wykonywała partię sopranową w Weselu I. Strawińskiego, wystawionym na deskach Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie.
Współpracowała z takimi dyrygentami, jak: Patrick Fournillier, Michał Klauza, Kazushi Ono, Grzegorz Nowak, Gabriel Chmura, Rafał Kłoczko, Arif Dadashev, Warcisław Kunc. Występowała w spektaklach takich reżyserów, jak m.in. Mariusz Treliński, Karen Stone, Sjaron Minailo, Henryk Końwiński. Swoje umiejętności doskonaliła podczas licznych kursów i warsztatów wokalnych, prowadzonych przez wybitnych pedagogów i śpiewaków, takich jak: Olga Pasiecznik, Izabela Kłosińska, Thomas Hampson, Mariusz Kwiecień, Tomasz Konieczny, Eytan Pessen, Ewa Podleś, Hedwig Fassbender, Rene Massis, Matjaž Robavs, Matthias Rexroth.
Ponadto prowadzi ożywioną działalność koncertową w kraju i zagranicą, współpracuje z m.in. Orkiestrą Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie, Polską Orkiestrą Radiową, Filharmonią Poznańską, Filharmonią Warmińsko-Mazurską, Filharmonią Świętokrzyską, Polską Filharmonią Sinfonia Baltica w Słupsku, Białoruską Państwową Akademią Muzyczną w Mińsku (Białoruś).
Nikhil Goyal
Urodzony w Indiach baryton. Debiutował rolą Fiorella w Cyruliku sewilskim Gioacchina Rossiniego na scenie Teatru Wielkiego w Łodzi w 2014 roku. W 2019 roku otrzymał drugą nagrodę w konkursach Bella Voice i Złote Głosy. Rok wcześniej zdobył wyróżnienie za interpretację pieśni polskiej w Konkursie Wokalnym im. Jana Kiepury w Krynicy-Zdroju. Koncertował w Niemczech, Francji, Polsce i Indiach,
Nikhil Goyal ukończył Wydział Wokalno-Aktorski Akademii Muzycznej w Łodzi w 2015. Swoje umiejętności doskonalił u takich pedagogów, jak Leonard Mróz, Ewa Iżykowska-Lipińska, Dorota Wójcik, Jerzy Artysz, Andrzej Niemierowicz.