Repertuar

Piotr Sułkowski – dyrygent
Elżbieta Kaczmarzyk-Janczak – mezzosopran
Tomasz Janczak – tenor
Chór Cantores Varmienses przy Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej (przygotowanie chóru – Benedykt Błoński)
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

W programie najpiękniejsze arie, duety i chóry z repertuaru operowego

Tradycyjnie w okresie karnawału nie może zabraknąć dużej porcji muzyki wokalnej. Tym razem obok pary solistów pojawi się również Chór Cantores Varmienses, który działa przy naszej filharmonii. Wokalistom towarzyszyć będzie naturalnie orkiestra symfoniczna pod dyrekcją Piotra Sułkowskiego.

Niekwestionowanymi mistrzami opery są Włosi. Myślimy „opera” i od razu jesteśmy w stanie zanucić kilka melodii Rossiniego, Verdiego czy Pucciniego. Myślimy „Italia” i od razu jednym ze stereotypowych zajęć, z którymi kojarzymy Włochów jest wyśpiewywanie arii operowych, czy to na scenach najsłynniejszych teatrów operowych, jak mediolańska La Scala, czy pod prysznicem, jak w filmie Woody’ego Allena Zakochani w Rzymie. Na czym polega fenomen opery włoskiej? Zapewne między innymi na tym, że najwięksi kompozytorzy operowi z Półwyspu Apenińskiego posiedli niezwykłą umiejętność pisania w takich sposób, że arie czy chóry słyszane po raz pierwszy wydają się znajome. Charles Rosen przytoczył kiedyś opinię krytyka obecnego na premierze Rigoletta, która świetnie tę hipotezę ilustrujące: „Ledwie wybrzmiał pierwszy wers arii La Donna è mobile, gdy w całym teatrze podniosła się wrzawa, wskutek czego tenor pogubił się i nie wszedł w drugim wersie. Verdi musiał zdawać sobie sprawę, że ta melodia istniała zawsze, pragnął jednak zaszokować naszą wyobraźnię prostym faktem, iż na nowo odkrył ją dla siebie”.

Nie należy jednak zapominać, że i inne narody rozwinęły swój własny styl operowy, często opozycyjny do włoskich wzorów. Podczas gali operowej w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej będziemy mieć okazję wysłuchać zarówno przebojów włoskich mistrzów – Verdiego, Pucciniego, Mascagniego – jak i kompozytorów francuskich: Bizeta i Saint-Saënsa. W Roku Moniuszkowskim nie może zabraknąć również muzyki Stanisława Moniuszki, który czerpał zarówno z włoskiego bel canta, jak i z francuskiej opery komicznej. Tak oto dwa różne operowe światy przeniknęły do głównego nurtu muzyki polskiej, a ich elementy współtworzyły naszą operę narodową.

Twórcy operowi w poszukiwaniu inspiracji sięgali do opowieści tak starych i utrwalonych w kulturze jak teksty biblijne. Podczas gali operowej usłyszymy takie szlagiery, jak uwertura oraz chór Żydów w babilońskiej niewoli z opery Verdiego Nabucco czy przepiękna aria Mon cœur s’ouvre à ta voix z opery Samson i Dalila Camille’a Saint-Saënsa. Ale w teatrach operowych XIX wieku wyśpiewywane były również teksty o tematyce jak najbardziej współczesnej. Tak było w przypadku słynnej Carmen Georgesa Bizeta na podstawie noweli Prospera Mérimée oraz Cyganerii Giacomo Pucciniego, powstałej na podstawie Scen z życia cyganerii Henriego Murgera. W scenerii paryskiego półświatka osadzona jest także Traviata Verdiego, powstała na podstawie powieści Aleksandra Dumasa Dama kameliowa. O czasach współczesnych kompozytorowi opowiada także słynna Rycerskość wieśniacza Pietra Mascagniego, opisująca dzieje sycylijskich wieśniaków jednoaktówka, która zapoczątkowała operowy weryzm. Jego późnym echem będzie kino włoskiego neorealizmu, powstałe, co ciekawe, jeszcze za życia Mascagniego. Zawsze mile widziana w operze była egzotyka. Wśród bohaterek odnajdujemy choćby dalekowschodnią księżniczkę Turandot w dziele Pucciniego czy egipską córkę faraona, Aidę, tytułową bohaterkę opery Verdiego – dzieła, które powstało na uroczyste otwarcie Kanału Sueskiego. W Trubadurze Verdiego występują zaś posądzane o wszelkie zło Cyganki. Na koniec dodajmy, bez fałszywej skromności, że tragiczna bohaterka Moniuszki, Halka, nie ustępuje charakterem swoim operowym krewniaczkom śpiewającym w innych językach.