Repertuar

Szymon Stec – dyrygent
Łukasz Chrzęszczyk – fortepian
Orkiestra Smyczkowa Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

Program:

Mikołaj Górecki – Divertimento na orkiestrę smyczkową
Henryk Mikołaj Górecki – Koncert na klawesyn (lub fortepian) i orkiestrę smyczkową op. 40
John Adams – Shaker Loops
Philip Glass – III Symfonia

Szymon Stec – dyrygent, prezes Fundacji Wspierającej Rozwój Kultury „Aulos” oraz dyrektor artystyczny Kopernikańskiej Orkiestry Symfonicznej. Ukończył Akademię Muzyczną im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku (specjalność: dyrygentura symfoniczno-operowa w klasie prof. dr hab. Elżbiety Wiesztordt-Sulecińskiej). Odbywał roczne stypendium w wiedeńskim Universität fűr Musik und Darstellende Kunst w zakresie sztuki dyrygenckiej. Szymon Stec jest czterokrotnym laureatem międzynarodowych przesłuchań do Järvi Academy for Conducting. Ponadto kilkukrotnie występował podczas Pärnu Music Festival. Umiejętności, pasja oraz muzykalność Szymona Steca zostały docenione przez Neeme Järvi’ego – współdzielił z nim koncert, wykonując Piątą Symfonię Gustava Mahlera. Jednym z ostatnich ważniejszych wydarzeń w życiu artystycznym młodego dyrygenta była współpraca z Leonidem Grinem – dyrektorem Narodowej Filharmonii w Chile – która miała miejsce w Stanach Zjednoczonych (Filadelfia); wspólnie przygotowywali Pierwszą Symfonię Gustava Mahlera.

Swoje umiejętności doskonalił podczas mistrzowskich kursów z następującymi dyrygentami: Gennady Rozhdestvensky, Paavo Järvi, Neeme Järvi, Leonid Grin, Colin Metters oraz Jacek Kaspszyk. Ponadto był najmłodszym uczestnikiem oraz jedynym reprezentantem Polski podczas Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiego – International Conducting Competition Bucharest Jeunesses Musicales.

Szymon Stec zajmuje się również organizacją i popularyzacją wydarzeń artystycznych, naukowych, edukacyjnych, czego dał wyraz poprzez m.in. zorganizowane koncerty symfoniczne, kameralne.

Za swoje dokonania został dwukrotnie uhonorowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego nagrodą za wybitne osiągnięcia artystyczne oraz – nominowany do Nagrody Czerwonej Róży dla najlepszych studentów Pomorza. Jest także laureatem stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także – kilkakrotnie – Stypendium Artystycznego Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego i Stypendium Kulturalnego Prezydenta Miasta Torunia. Wśród Jego wyróżnień należy również wymienić stypendium Prezydenta Miasta Gdańska „Młody Gdańszczanin” oraz Stypendium Rektora dla najlepszych studentów, które otrzymywał przez trzy lata. Szymon Stec dotychczas występował z orkiestrami zarówno w kraju, jak i za granicą. Wśród najważniejszych należy wymienić takie zespoły, jak m.in.: Polska Filharmonia Sinfonia Baltica w Słupsku, Polska Filharmonia Kameralna Sopot, Estonian Youth National Symphony Orchestra, Estonian Academy of Music and Theatre Sinfonietta, VU-Orkest Amsterdam, Philips Symphony Orchestra, Pro Arte Orchester Wien, oraz Pärnu Music Festival Symphony Orchestra.

Łukasz Chrzęszczyk – pianista, solista i kameralista, związany z Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie.

Urodził się 22 listopada 1990 roku w Kielcach. Naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku sześciu lat, początkowo u p. Elżbiety Saramy, później w PSM II st. im. Ludomira Różyckiego w Kielcach w klasie mgr Andrzeja Domina. W 2014 ukończył studia pianistyczne na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie, w klasach fortepianu profesora Piotra Palecznego i kameralistyki fortepianowej prof. Mai Nosowskiej. W lutym 2018 roku uzyskał stopień doktora sztuki.

Jest laureatem licznych ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów pianistycznych i kameralnych. Jego współpraca z Martą Kowalczyk zaowocowała m.in. I Nagrodą, Nagrodą Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Nagrodą Specjalną Polskiego Radia I Konkursu Duetów z Fortepianem w Warszawie (2012) oraz Grand Prix, I Nagrodą w kategorii duetów skrzypce – fortepian i wszystkimi nagrodami specjalnymi I Międzynarodowego Konkursu Muzyki Kameralnej im. Ludwiga van Beethovena w Lusławicach (2015); w swoim dorobku ma także nagrody i wyróżnienia konkursów takich, jak Międzynarodowy Konkurs Muzyki Kameralnej im. K. Bacewicza w Łodzi (2013), Międzynarodowy Konkurs Muzyki Kameralnej im. Johannesa Brahmsa w Gdańsku (2012), Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina w Warszawie (2011) i in. W ramach Nagrody Rektorów Festiwalu Sztuki Młodych w Poznaniu (2012) wraz z zespołem Aperto Trio wystąpił w sezonie artystycznym 2013/14 z recitalami w salach koncertowych wszystkich wyższych uczelni muzycznych w Polsce.

Solo i jako kameralista występował w większości krajów Europy, wykonując repertuar sięgający od Bacha i Mozarta po Lutosławskiego, Pendereckiego i Szymańskiego, uczestnicząc w festiwalach takich, jak Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach – Zdrój, Festiwal im. Witolda Lutosławskiego Łańcuch w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie, Monteleon Festival w Leon (Hiszpania), Musica in collina w Lapedonie (Włochy).

W 2014 roku zadebiutował jako solista z orkiestrą Filharmonii Narodowej w Warszawie, wykonując II koncert c – moll op. 18 Sergiusza Rachmaninowa; towarzyszyły mu również szwajcarska Jugendorchester „Il mosaico”, Filharmonia Świętokrzyska, Filharmonia Rzeszowska, czy Orkiestra Symfoniczna UMFC w II koncercie g – moll op. 16 Sergiusza Prokofiewa. Współpracował z dyrygentami takimi, jak Michał Klauza, Wojciech Rodek, Monika Wolińska, Hermann Ostendarp. W swoim dorobku fonograficznym ma m.in. nagrania dla polskiego i hiszpańskiego radia, a także zrealizowaną z zespołem Aperto Trio płytę z kompozycjami Maurice’a Ravela i Andrzeja Panufnika. W kwietniu bieżącego roku w ramach organizowanej przez International Holland Music Sessions serii New Masters on Tour wystąpił w duecie z wiolonczelistką Martą Kordykiewicz m.in. w Filharmonii w Bratysławie i Het Concertgebouw w Amsterdamie.

W ramach własnej działalności pedagogicznej prowadził kursy mistrzowskie muzyki kameralnej w Hochschule fur Musik Detmold (Niemcy) oraz w Eesti Muusika-ja Teatriakademia w Tallinie (Estonia), regularnie współpracuje również z Krajowym Funduszem na rzecz Dzieci, prowadząc kursy kameralistyki w ramach warsztatów organizowanych przez Fundusz dla najwybitniejszych uczniów polskich szkół muzycznych w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach.

Jest stypendystą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Société Générale i Towarzystwa im. Teodora Leszetyckiego, a także laureatem nagród Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Prezydenta miasta Kielce i marszałka województwa świętokrzyskiego. W 2013 roku otrzymał stypendium w ramach prowadzonego przez Narodowe Centrum Kultury programu MKiDN „Młoda Polska”.

Program:

Mikołaj Górecki – Divertimento na orkiestrę smyczkową.

Forma divertimenta [wł., rozrywka, zabawa] kojarzy nam się raczej z muzyką doby klasyków wiedeńskich niż XXI wiekiem. Nawiązujące m.in. do złożonej z różnych, kontrastujących ze sobą tańców suity divertimento było niejako jej lżejszą, niekiedy bardziej frywolną odmianą. Divertimenti pisano zazwyczaj na mniejsze zespoły, orkiestry smyczkowe lub dęte. Jako że ramy formalne divertimenta nie były ściśle ustalone, kompozytorzy konstruowali je z 4 i więcej części. Oprócz tańców zawierać mogły także inne formy, np. zaczerpnięte z symfonii czy sonaty allegro sonatowe. Nierzadko prezentowano je publiczności podczas koncertów, które dziś określilibyśmy mianem plenerowych. Divertimento na orkiestrę smyczkową Mikołaja Góreckiego to utwór napisany w 2009 roku. Jego prawykonania dokonała 12 czerwca 2011r. w Poznaniu Orkiestra Kameralna Polskiego Radia Amadeus pod dyrekcją Agnieszki Duczmal. Sam kompozytor objaśniając stosunkowo tradycyjny język muzyczny swojej kompozycji podkreśla, że formalna strona wykorzystująca najnowsze rozwiązania i środki kompozytorskie została podporządkowana warstwie emocjonalnej i uczuciowej. Utwór trwa około 12 minut.

Przy tej okazji warto nieco przybliżyć sylwetkę Mikołaja Góreckiego, kompozytora, który na stałe mieszka i pracuje w Stanach Zjednoczonych. Urodzony w 1971 roku w Katowicach ukończył studia kompozytorskie w klasie swojego ojca, Henryka Mikołaja Góreckiego w Akademii Muzycznej w Katowicach. (1995 r.) Jako dziecko uczył się gry na skrzypcach i fortepianie. Już w szkole średniej postanowił oddać się komponowaniu. Jeszcze jako nastolatek otrzymał główną nagrodę I Konkursu dla Młodych Kompozytorów w Bielsku-Białej. Napisana przez Mikołaja Góreckiego w czasie studiów Sonata na klarnet i fortepian otrzymała trzecią nagrodę na Drugim Forum Młodych Kompozytorów w Krakowie. W 2000 r. doktoryzował się z kompozycji na Indiana University w Bloomington w Stanach Zjednoczonych, zaś w latach 2001–2002 wykładał na Uniwersytecie McGill w Montrealu.

Henryk Mikołaj Górecki – Koncert na klawesyn (lub fortepian) i orkiestrę smyczkową op. 40

    „Krótki, zgrabny, instrumentalnie efektowny – chciałoby się powiedzieć – utwór lekki, przyjemny do słuchania, dający, jak sądzę, satysfakcję wykonawcy. (…) jak na Góreckiego z ostatnich lat – zaskakuje, onieśmiela. (…)po tych dziełach największych, najdonioślejszych w polskiej kulturze, powstaje takie efektowne 'cacko’.” – Teresa Malecka

Ten trwający niespełna 10 minut utwór został napisany w 1980 roku. Kompozytor, który sam nazwał swoja kompozycję „wybrykiem” miał już wówczas za sobą  wielkie dzieła, takie jak Beatus Vir, (1979) czy Symfonia Pieśni Żałosnych (1976), która, ku pewnemu zaskoczeniu autora przyniosła mu międzynarodową sławę.

Inaczej, niż w wielkich koncertach instrumentalnych XIX i XX wieku kompozycja składa się zaledwie z dwóch części i jest rzadkim przykładem muzyki współczesnej pisanej na klawesyn. Górecki napisał utwór z myślą o Elżbiecie Chojnackiej, zmarłej w 2017 roku wybitnej polskiej klawesynistce światowego formatu, która sprzeciwiała się zamykaniu muzyki dawnej wyłącznie w ramach wykonawstwa historycznego. Jak twierdziła „muzyką dawną zawładnął świat archeologii, w którym fetyszyzuje się instrument, a środki i sposoby wykonania stają się ważniejsze od samej muzyki”. Pogląd ten podzielał poniekąd H.M. Górecki dedykując artystce swoją oryginalną kompozycję. Elżbieta Chojnacka dokonała jej prawykonania 2 marca 1980 roku. Towarzyszyła jej grupa smyczkowa Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach pod batutą Stanisława Wisłockiego.

Premiera w wersji fortepianowej (Górecki od początku dopuszczał wykonanie utworu na fortepianie) odbyła się 22 kwietnia 1990 roku, w wykonaniu Jarosława Siwińskiego z Orkiestrą Symfoniczną Akademii Muzycznej w Poznaniu pod dyrekcją Marcina Sompolińskiego.

John Adams – Shaker Loops

I.            Shaking and Trembling

II.            Hymning Slews

III.            Loops & Verses

IV.            A Final Shaking

Napisana pierwotnie na septet smyczkowy czteroczęściowa kompozycja powstała w 1978 r.  Wersję na orkiestrę smyczkową po raz pierwszy zaprezentowano w kwietniu 1983 w Nowym Jorku.

Utwór jest próbą oddania „drżenia ciał zanurzonych w wodzie”. Owo drżenie, zapętlone w powtarzanych setki razy sekwencjach smyczków nadaje utworowi oryginalny, nieco transowy charakter. Mimo początkowego niepowodzenia, kompozycja zdołała przebić się w świecie, wchodząc do repertuaru wielu zespołów wykonawczych.

Wśród kilku nagrań Shaker Loops warto wspomnieć to zarejestrowane dla wytwórni Philips Records przez Edo de Waarta i San Francisco Symphony Orchestra. Ciekawostką może być fakt, że wybrane części i fragmenty utworu zostały wykorzystane w ścieżkach dźwiękowych do kilku filmów oraz popularnej gry komputerowej  „Civilization IV”. Utwór trwa ok. 27 minut.

Jej autor, John Coolidge Adams (1947) to amerykański klarnecista, kompozytor i popularyzator muzyki współczesnej zaliczany do tzw. minimalistów. Określenie to odnosi się, rzecz jasna, do skromnych środków wykonawczych a nie długości pisanych przez minimalistów dzieł.

Johna Adamsa formalną edukację muzyczną jako kompozytor odebrał na Uniwersytecie Harvarda. Co ciekawe, podczas studiów pracował również jako klarnecista w Boston Symphony Orchestra. W latach 1971–1981 kierował wydziałem kompozycji Konserwatorium w San Francisco. Był także dyrektorem i naczelnym kompozytorem San Francisco Symphony Orchestra. W trakcie pracy z tą orkiestrą prowadził serię programową New and Unusual Music (Muzyka nowa i niezwykła), promującą muzykę współczesną. Adams jest także aktywnym dyrygentem, głównie w zespole Ensemble Moderne, znanym z promowania dzieł takich kompozytorów jak Conlon Nancarrow i Frank Zappa. W 1995 Adams otrzymał prestiżową nagrodę Grawemeyer Award za swój Koncert skrzypcowy.

Philip Glass – III Symfonia

Philip Glass (ur. 1937) – to niezwykle ceniony, cieszący się uznaniem środowiska amerykański kompozytor muzyki operowej, symfonicznej i filmowej. Wielu krytyków uważa go za jednego z najbardziej wpływowych muzyków końca XX wieku. Twórczość Glassa. Sam kompozytor sytuowany obok innych „minimalistycznych” kompozytorów, takich jak La Monte Young, Steve Reich i Terry Riley nazywa się zwolennikiem i twórcą „muzyki o powtarzalnych strukturach”, której „pomógł rozwinąć się stylistycznie”.

Glass jest nie tylko płodnym kompozytorem. (Napisał liczne opery i dzieła teatru muzycznego, jedenaście symfonii, jedenaście koncertów, osiem kwartetów smyczkowych i różne inne utwory kameralne oraz partytury filmowe. Trzy z jego filmów zostały nominowane do Oscarów.)

Jest także założycielem i pianistą Philip Glass Ensemble.

III Symfonia powstała na zamówienie Orkiestry Kameralnej w Stuttgarcie. Jej prawykonanie miało miejsce 5 lutego 1995 r. w Künzelsau w Niemczech pod kierunkiem Dennisa Russella Daviesa. Symfonia zbudowana jest z czterech kontrastujących ze sobą części, które autor, jak przystalo na minimalistę nazywa po prostu „częściami” (Movement I. Movement II. Movement III. Movement IV.) Oryginalny aparat wykonawczy symfonii stanowić miała orkiestra smyczkowa złożona z dziewiętnastu instrumentalistów: dziesięciu skrzypków, czterech altowiolistów, trzech wiolonczelistów i dwóch kontrabasistów.  Taki kształt posiadała bowiem sekcja smyczkowa Orkiestry Kameralnej w Stuttgarcie. Widać to m.in. w części trzeciej, gdzie każdy z wykonawców gra swoją odrębną partię.

Na tle bogatej twórczości Glassa jego III Symfonia uważana jest za jedno z jego najbardziej klasycznych, tradycyjnych kompozycji.