Repertuar

Rodrigo Sierra Moncayo (Meksyk) – dyrygent
Alessandro Marano (Włochy) – fortepian
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej
Janusz Ciepliński – prowadzenie koncertu

Program:
Ludwig van Beethoven – V Koncert fortepianowy Es-dur op. 73
Robert Schumann – III Symfonia Es-dur op. 97 Reńska

„Tylko bębny, armaty, wszystkie rodzaje ludzkiego nieszczęścia!” – pisał latem 1809 roku Ludwig van Beethoven do swojego lipskiego wydawcy, Gottfrieda Christopha Härtla. Wojska napoleońskie szturmowały Wiedeń, na ulicach rozbrzmiewał łoskot dział i walących się domów, a Beethoven w najgorszych chwilach krył się w piwnicy domu swojego brata Kaspara, zakrywając uszy poduszkami, aby chronić resztki słuchu. W takich okolicznościach powstał jeden z najwspanialszych koncertów wszech czasów, zwany, jak na ironię i wbrew kompozytorowi, „Cesarskim”.

Tonację Es-dur zwykle kojarzymy z najbardziej „heroicznymi” dziełami Beethovena: III Symfonią „Eroiką” i V Koncertem. A przecież w tej, zdawałoby się, tak bardzo ekstrawertycznej muzyce, jest tak wiele osobistej treści: radości, czułości, niepokoju. Prawykonanie V Koncertu fortepianowy Es-dur op. 73 odbyło się 13 stycznia 1811 roku w wiedeńskim pałacu księcia Josepha Lobkowitza. Za fortepianem zasiadł arcyksiążę Rudolf, przyjaciel i patron Beethovena, a także adresat dedykacji koncertu.

W pierwszej części monumentalnego jak na owe czasy dzieła, w którym orkiestra jest pełnoprawnym partnerem solisty, usłyszeć można echa muzyki militarnej (kotły, marsze wojskowe), ale z całą pewnością nie jest to gloryfikacja działań wojennych – przeciwnie. Po wpisaniu tej muzyki w kontekst biograficzny można ją odczytać jako zmaganie się z traumami wojennej rzeczywistości: Beethoven przetapia brud i hałas wojny na czyste złoto. Druga część koncertu przynosi chwilę wyciszenia w jednej z najbardziej niebiańskich melodii, jakie wyszły spod ręki Beethovena. Zaraz po niej attacca rozpoczyna się żywiołowy finał utrzymany w charakterze zamaszystego tańca. „Świeżość nowego masowego oddziaływania sztuki wysokiej nigdy już później nie powróciła. […] Czwarty i piąty koncert Beethovena są czymś w rodzaju cudu: nie powinno się nie doceniać trudności w wyważeniu relacji pomiędzy siłami społecznymi a indywidualnym geniuszem”, pisał Charles Rosen.

To właśnie m.in. koncertem „Cesarskim” Beethoven otworzył wrota nowej epoce. Jednym z jej pierwszych wybitnych przedstawicieli był Robert Schumann, którego twórczość streszcza poetykę niemieckiego romantyzmu: kapryśna fraza, wzmożona uczuciowość, swoista neurotyczność i niepokój. Muzyka Schumanna jest po barokowemu bogata, bywa przesłodzona, ale pojawia się w niej także nieoczekiwanie skondensowany dramatyzm. Konstrukcyjnie swobodna, kiedy trzeba zaskakuje formą ścisłą i precyzyjnie zakomponowaną.

Tak można opisać muzykę wielkiego romantyka, w tym III Symfonię Es-dur op. 97, która otrzymała przydomek „Reńska”. Powstała po przeprowadzce Schumannów z Lipska do Düsseldorfu i po dwóch wycieczkach kompozytora do Kolonii, której katedra zrobiła na nim wielkie wrażenie. Ukończone w 1850 roku dzieło swoją pięcioczęściową formą nawiązuje do „Pastoralnej” Beethovena. Utwór rozpoczyna się monochromatycznym Lebhaft – to muzyczny hymn ku czci Renu, rzeki, która w czasie pracy nad dziełem była świadkiem romantycznych uniesień kompozytora, a po latach – tragicznego skoku w wodne odmęty. Ländlerowe Scherzo i rozmarzone Adagio pełnią funkcję rozbudowanego intermezza. Część czwarta Feierlich (Uroczyście) inspirowana jest niewątpliwie ceremoniałem w kolońskiej katedrze. Jej surowy, chorałowy charakter różni się od pozostałych pogodnych części cyklu i wnosi element metafizycznego uniesienia. Piotr Czajkowski pisał: „Nic potężniejszego i głębszego nie zrodziło się w twórczej działalności człowieka. Krótki piękny temat tej części symfonii, będący muzycznym obrazem gotyckich konturów, przenika cały utwór, raz jako główny motyw, raz tylko jako ozdoba, prowadząc przez obfitość szczegółów do jedności, co jest swoistą cechą architektury gotyckiej”. Surowe Adagio niemal attacca przechodzi w wesoły finał Lebhaft. Lekkość, bezpretensjonalna radość, pogodne fanfary i urocze przesunięcia rytmiczne prowadzą do triumfalnej kody.

Rodrigo Sierra Moncayo – dyrygent

Urodził się w Mexico City, a swoją wczesną edukację muzyczną rozpoczął od lekcji gry na organach. W 2010 roku ukończył z honorami Narodową Szkołę Muzyczną w klasie fortepianu prof. Ninowskiej Fernández-Britto. Przez cztery lata uczestniczył w programie dyrygenckim w ramach Narodowego Systemu Rozwoju Muzyki. W tym czasie był asystentem dyrygenta Orkiestry Młodzieżowej im. Carlosa Cháveza. Odbył liczne kursy mistrzowskie w Meksyku i Stanach Zjednoczonych u takich dyrygentów, jak: Enrique Bátiz, Enrique Diemecke, José Miramontes, Kenneth Kiesler, Tito Muñoz, José Luis Castillo, Michael Jinbo.

Występował na Międzynarodowym Festiwalu Cervantino w Meksyku w 2012 roku, a pięć lat później na Letnim Festiwalu w Tagliacozzo we Włoszech. Był dyrygentem gościnnym i członkiem jury Narodowego Konkursu Kompozytorskiego im. Artura Máruqeza.

Jako dyrygent pracował w Meksyku, we Włoszech, w Niemczech z takim zespołami, jak Narodowa Orkiestra Symfoniczna Meksyku, UNAM Philarmonic, Jalisco Philarmonic, Xalapa Symphony, Guanajuato Symphony, Oaxaca Symphony, Mexico City Philarmonic, Kazachska Orkiestra Kameralna, Benevento Philarmonic, Philippsburger Kammerorchester Akademie, Sinaloa Symphony of the Arts, Michoacán Symphony.

Obecnie jest dyrektorem artystycznym Zapopan Youth Symphony oraz gościnnym dyrektorem artystycznym Palacio de la Cultura y los Congresos (PALCCO).

Alessandro Marano – fortepian

Ten włoski pianista jest jednym z najświetniejszych artystów swojego pokolenia. Studiował w Konserwatorium „Stanislao Giacomantonio” w Cosenzy w klasie Giuseppe Maiorki, uczestniczył także w Międzynarodowych Kursach Fortepianowych Fundacji Paula Hindemitha w Blonay w Szwajcarii. Przez osiem lat był tam studentem Edith Fischer i Paula Badury-Skody. Edukację pianistyczną kontynuował u Aldo Ciccoliniego i Bruna Canina. Jest laureatem licznych włoskich i międzynarodowych konkursów pianistycznych.

Jako solista koncertował z takimi zespołami, jak Filarmonica „Mihail Jora” w Bakowie w Rumunii, Arad State Philarmonic, Filarmonica Botosani, Pazardzhik Symphony Orchestra w Bułgarii, Orquesta Juvenil de Zapopan i Orquesta da Camara Beethoven w Meksyku, Orchestra Sinfonica di Grosseto, Orchestra Classica di Alessandria, a także z innymi orkiestrami we Włoszech, Hiszpanii, Szwajcarii, Rumunii, Niemczech, Grecji, Austrii, Czechach, na Węgrzech, w Rosji, Wielkiej Brytanii i Polsce.

Alessandro Marano chwalony jest za swoją technikę, wrażliwość i głębię interpretacji. Ważną część jego repertuaru zajmują mniej znane dzieła Ferenca Liszta, takiej jak: Etudes d’exécution transcendante, Harmonies poétiques et religieuses, wszystkie Lisztowskie parafrazy i transkrypcje oper i dramatów muzycznych Verdiego i Wagnera, a także dzieła na fortepian z orkiestrą węgierskiego kompozytora. Marano występował z takimi dyrygentami, jak Ovidiu Balan, Grigor Palikarov, Konstantin Ilievsky, Petronius Negrescu, Valentin Doni, Cristian Neagu, Arman Azemoon, Cristian Lupes, Lyubomir Denev Jr. Wykonywał i nagrał wszystkie koncerty fortepianowe Beethovena w transkrypcji Vinzenza Lachnera na fortepian i orkiestrę kameralną.

Pianista jest dyrektorem artystycznym Orkiestry Symfonicznej Międzynarodowego Festiwalu Pianistycznego w Cosenzy we Włoszech, prezesem Association Amici del pianoforte „Franz Liszt” i wykładowcą klasy fortepianu w Konserwatorium „F. Torrefranca” w Vibo Valentia.

Koncert objęty projektem „WARMIŃSKO-MAZURSKA KARTA SENIORA” (zniżka 50% od ceny biletu normalnego), programem  „WARMIA I MAZURY DLA DUŻEJ RODZINY” oraz programem „KARTA DUŻEJ RODZINY” (Pakiet rodzinny w cenach: Rodzic – 30 zł, Dziecko – 15 zł). Bilety w cenach specjalnych do nabycia tylko w kasie Filharmonii za okazaniem Kart.